Branche RI&E: Waarom het belangrijk is en hoe het werkt

De Nederlandse arbeidsinspectie meldt in haar rapport "Arbo in bedrijf 2019-2021"

dat tussen 2019 en 2021 bedrijven het beter hebben gedaan -  als het gaat om het adequaat beheersen van bedrijfsrisico’s -  ten opzichte van de periode ervoor. Toch bleek dat, bij 16% van de bedrijven waar risico’s speelden bij beeldschermwerk, er geen adequate maatregelen waren getroffen. Dit betrof bijna 253.000 werknemers.

Als HR-professional of werkgever weet u natuurlijk dat de veiligheid en gezondheid van uw medewerkers een prioriteit zijn. U bent ook bekend met de algemene risico-inventarisatie & -evaluatie (RI&E). Maar hoe zit het met de branche RI&E? Dit is een variant die specifiek gericht is op uw sector en die kan helpen om beter inzicht te krijgen in de unieke uitdagingen van uw branche. In deze blog leggen we uit waarom een branche RI&E belangrijk is en hoe het in zijn werk gaat.

Wat is een branche RI&E?

Een branche RI&E is een Risico-Inventarisatie & -Evaluatie die speciaal is ontworpen door werkgevers en werknemers voor een specifieke bedrijfstak. Dit kan gaan van de horeca en de bouw tot de zorg en de techniek. Het richt zich op de specifieke risico's en uitdagingen van een branche en helpt organisaties binnen die branche om effectievere veiligheids- en gezondheidsprotocollen op te stellen. 

Voorbeeld:

Stel dat u een horecabedrijf runt. Een generieke RI&E zou risico's zoals fysieke overbelasting en stress behandelen. Een Branche RI&E voor de horeca kan dieper ingaan op branche-specifieke risico's, zoals snijwonden in de keuken, de risico's van langdurig staan en de blootstelling aan hoge geluidsniveaus.

Erkende en niet-erkende branche RI&E 

Op basis van de sector waarin uw bedrijf of organisatie actief is, kunt u gebruik maken van de branche RI&E. U kunt via het steunpunt RI&E met behulp van de SBI-code die correspondeert met uw bedrijfsactiviteiten achterhalen in welke sector u actief bent en of er voor uw branche een branche RI&E bestaat. Erkende branche RI&E’s moeten voldoen aan een aantal formele criteria:
 

• De branche RI&E heeft de instemming van minstens een werkgeversorganisatie en van alle bij de CAO-betrokken werknemersorganisaties. Een branche waarin geen CAO voor afgesproken is, kan geen erkenning krijgen voor de branche RI&E. 
• Een gecertificeerde arbodienst, arbodeskundige of BIG-geregistreerde bedrijfsarts moet de branche RI&E hebben getoetst.
   

Het voordeel van een erkende branche RI&E is dat u deze niet hoeft te laten toetsen als u 25 of minder werknemers in dienst heeft. 

Waarom is een branche RI&E belangrijk?

Allereerst, het naleven van de wettelijke verplichtingen is cruciaal. De verplichting van het uitvoeren van een branche RI&E vloeit voort uit de wettelijke verplichting om risico’s in kaart te brengen en die risico’s aan te pakken met de juiste maatregelen. Uw organisatie moet niet alleen voldoen aan de algemene arbeidsveiligheidsnormen, maar ook aan de normen die specifiek gelden voor uw branche. De Arbowet stelt dat werknemers en werkgevers samen verantwoordelijk zijn voor de invulling van de arbowet in de eigen branche. Het niet naleven hiervan kan resulteren in boetes en andere juridische consequenties.

Verhoogde effectiviteit en relevantie

Een Branche RI&E is ontworpen om een meer doelgerichte aanpak te bieden. Het legt de focus op wat echt belangrijk is voor uw specifieke werkomgeving, waardoor u effectievere preventieve maatregelen kunt nemen. 

• Met een branche RI&E kunt u zelf meedenken en meesturen op het gebied van arbeidsomstandigheden binnen uw bedrijf of organisatie.

• In de branche RI&E worden zo veel mogelijk praktische oplossingen geboden voor knelpunten op het gebied van veiligheid en gezondheid binnen uw branche. 

• Een branche RI&E wordt actueel gehouden en zo nodig wordt de branche RI&E of aangepast. U wordt op de hoogte gesteld van eventuele aanpassingen.

Voorbeeld:

In een productieomgeving zijn de risico’s van machinegebruik veel prominenter dan in een kantoorsetting. Een Branche RI&E voor de productiesector zou uitgebreide protocollen bieden voor machineonderhoud en -veiligheid, terwijl dit in een algemene RI&E wellicht onderbelicht blijft. 

Kostenbesparing

Door risico's proactief aan te pakken, kunt u op de lange termijn kosten besparen. Denk aan kosten die zijn gerelateerd aan arbeidsongevallen, verzuim en potentieel verlies van werknemers door gebrek aan veiligheid of slechte werkomstandigheden.

Hoe werkt een branche RI&E?

Stap 1: Inventarisatie

De eerste stap in een Branche RI&E is een grondige inventarisatie van alle mogelijke risico's in uw werkomgeving. Dit omvat niet alleen de fysieke risico's maar ook psychosociale aspecten zoals werkstress of pesterijen en het werken met gevaarlijke stoffen.

In een zorginstelling bijvoorbeeld kunt u denken aan risico’s als fysieke belasting bij het tillen van patiënten en de emotionele belasting van werken met ernstig zieke mensen maar ook de besmetting met een ernstig virus.

Stap 2: Evaluatie en inventarisatie van risico's

De volgende stap is het evalueren van deze risico's: hoe waarschijnlijk is het dat ze zich voordoen en wat zijn de mogelijke gevolgen? 

Stap 3: Plan van aanpak

Op basis van deze evaluatie stelt u een plan van aanpak op. Dit omvat de te nemen maatregelen, wie er verantwoordelijk is voor de uitvoering, en de tijdslijn voor implementatie.

Stap 4: Implementatie en monitoring

Nadat het plan van aanpak is opgesteld, is de volgende stap de implementatie. Dit is echter niet het einde; een effectieve Branche RI&E is een doorlopend proces dat regelmatige updates en monitoring vereist.

Voorbeeld:

In een logistiek bedrijf kan een maatregel uit het plan van aanpak het invoeren van een strikter rooster voor het onderhoud van heftrucks zijn. Na implementatie zullen de efficiëntie en veiligheid van deze voertuigen regelmatig moeten worden geëvalueerd.

Hoe welke branche RI&E te gebruiken?

Het kiezen van de juiste branche RI&E kan in eerste instantie misschien verwarrend lijken, vooral als uw organisatie zich op het snijvlak van verschillende branches bevindt. Toch is het cruciaal om de juiste variant te kiezen, omdat dit direct invloed heeft op de relevantie en effectiviteit van uw risicoanalyse. Hier zijn enkele richtlijnen om u te helpen bij het kiezen van de juiste branche RI&E.

Consulteer brancheorganisatie

Vaak bieden brancheorganisaties specifieke RI&E-instrumenten aan die ontwikkeld zijn in samenwerking met experts in het veld. Deze tools zijn op maat gemaakt voor de unieke risico’s en uitdagingen binnen uw branche.

Voorbeeld:

Als u een softwarebedrijf heeft, kunt u zich wenden tot brancheorganisaties voor IT en technologie om toegang te krijgen tot een Branche RI&E die zich richt op zaken zoals beeldschermwerk, databeveiliging en mentale belasting.

Kijk naar soortgelijke bedrijven in uw branche

Analyseer welke RI&E-tools door vergelijkbare bedrijven in uw branche worden gebruikt. Dit geeft niet alleen inzicht in best practices, maar kan u ook tijd besparen bij het kiezen van een passend instrument.

Raadpleeg bedrijfsarts of Arbodienst

De bedrijfsarts of uw arbodienst kan u deskundig advies geven over de meest geschikte Branche RI&E voor uw organisatie. Zij hebben ervaring met verschillende bedrijfstypes en kunnen de specifieke uitdagingen van uw branche in kaart brengen.

Vooronderzoek

Een beknopt vooronderzoek kan nuttig zijn om de algemene risico’s in uw organisatie te identificeren. Dit kan u helpen om te bepalen welke Branche RI&E het meest van toepassing is.

Voorbeeld:

Als u een productiebedrijf hebt dat zowel mechanische als chemische processen gebruikt, zou een generiek vooronderzoek kunnen onthullen dat de risico’s met betrekking tot chemische stoffen meer aandacht vereisen. Dit zou u kunnen leiden naar een branche RI&E die specifiek gericht is op de chemische industrie.

Conclusie

Het is cruciaal dat u, als werkgever of HR-professional, inziet hoe belangrijk een branche RI&E is. Dit instrument is niet enkel een wettelijke vereiste, maar het bevordert ook actief de gezondheid en veiligheid binnen uw organisatie, wat leidt tot een vermindering van ziekteverzuim en potentiële kostenbesparingen.

Het kiezen en implementeren van de juiste branche RI&E, afgestemd op de unieke risico’s van uw branche, stelt u in staat om specifieke bedrijfsrisico’s proactief aan te pakken en een werkomgeving te creëren waarin veiligheid en welzijn centraal staan.

Raadpleeg uw brancheorganisaties, bedrijfsartsen en arbodiensten, en maak gebruik van de beschikbare tools en kennis om de meest relevante en effectieve RI&E voor uw organisatie te implementeren. Onthoud, een veilige en gezonde werkomgeving is de basis voor een succesvolle organisatie.