Effectieve aanpak voor frequent ziekteverzuim

Na een vakantie verwacht u dat uw werknemers fris en energiek weer aan het werk gaan. Toch blijkt in de praktijk soms het tegenovergestelde: een piek in ziekteverzuim kort na vakanties. Dit kan niet alleen frustrerend zijn voor werkgevers, maar brengt ook extra kosten en druk op de organisatie met zich mee. In deze blog behandelen we een effectieve aanpak voor frequent ziekteverzuim, met een bijzondere focus op het fenomeen van verzuim na vakanties. We laten daarbij ook zien hoe u rekening kunt houden met de individuele verschillen tussen werknemers, zodat u een aanpak op maat kunt ontwikkelen. 

Wanneer is sprake van frequent ziekteverzuim?

Binnen elk bedrijf of organisatie zijn er werknemers die zich vaker dan anderen ziek melden. Als werknemers zich drie keer per jaar of vaker ziek melden dan is er sprake van frequent ziekteverzuim. Dit betekent echter niet dat elke werknemer dezelfde redenen heeft voor verzuim. Sommigen kampen met persoonlijke of gezondheidsproblemen, terwijl anderen te maken hebben met stressgerelateerde klachten. Het is dus belangrijk om de situatie per werknemer individueel te beoordelen.

• Neem frequent ziekteverzuim serieus, omdat dit een signaal kan zijn van risico’s op de werkvloer die onder de radar zijn gebleven. Denk aan:
  • conflicten op de werkvloer;
  • ongewenst gedrag op de werkvloer zoals pesten, discrminatie;  
  • hoge werkdruk.

Heeft u te maken met frequent ziekteverzuim, voer dan de verplichte risico-inventarisatie en -evaluatie(RI&E) uit. Als u weet hoe groot de risico’s op psychosociale arbeidsbelasting(PSA) zijn door bijvoorbeeld werkdruk, dan kunt u gericht maatregelen nemen om dit tegen te gaan.

Begrijp de onderliggende oorzaken van post-vakantie ziekteverzuim

Veel werkgevers gaan er ten onrechte van uit dat ziekteverzuim direct na vakanties een kwestie is van ‘luiheid’ of gebrek aan motivatie. Maar er zijn vaak complexere factoren in het spel. Daarnaast kan elke werknemer op zijn of haar eigen manier reageren op de overgang van vakantie naar werk. Een daarvan is post-vakantie depressie, ook wel reisblues genoemd. Dit gevoel van neerslachtigheid en teleurstelling ontstaat vaak wanneer werknemers terugkeren naar de dagelijkse realiteit na een vakantie.

Leeg en ongemotiveerd

Werknemers kunnen zich leeg en ongemotiveerd voelen, verlangend naar de zorgeloze dagen van hun reis of vakantie. Hierdoor kan het voor hen lastig zijn om weer in het werkritme te komen. Het grote contrast tussen de ontspanning tijdens de vakantie en de dagelijkse sleur zorgt ervoor dat taken zwaarder aanvoelen en werkdruk sneller stress oplevert. Iedere werknemer ervaart dit op een andere manier. Sommige mensen hebben alleen wat tijd nodig om weer in het ritme te komen, terwijl anderen mogelijk dieperliggende stressklachten of mentale vermoeidheid hebben die tijdens de vakantie onderdrukt werd. Het is belangrijk om naar deze signalen te kijken en de werknemers individueel te ondersteunen. Let daarom op symptomen zoals:

• vermoeidheid;
• prikkelbaarheid;
• slaapproblemen;
• moeite met concentreren.

Het kan zijn dat werknemers tijdens de vakantie al sluimerende klachten ontwikkelen die pas echt tot uiting komen zodra ze weer in de werkomgeving terugkeren. Denk bijvoorbeeld aan stressklachten die tijdens de vakantie tijdelijk minder aanwezig zijn, maar meteen weer de kop opsteken zodra de werkdruk terugkeert.

Oorzaken van frequent verzuim na vakantie

• Werknemers kunnen na de vakantie moeite hebben om terug in het ritme te komen, vooral als ze voor hun vakantie al stress ervoeren. 
• Fysieke en mentale uitputting: een vakantie betekent niet altijd rust. Soms komen werknemers vermoeider terug door drukke reisprogramma's, jetlags of persoonlijke problemen.
• Onderliggende gezondheidsproblemen: bestaande klachten kunnen tijdens vakanties verergeren door andere leefpatronen, waardoor ze na de vakantie tot uiting komen.
• Onvoldoende re-integratie: sommige bedrijven nemen geen maatregelen om werknemers soepel terug te laten keren in hun werk, wat de overgang zwaarder maakt dan nodig is.

Hoe pakt u post-vakantie verzuim aan?

Het herkennen van de oorzaken van post-vakantie verzuim is slechts de eerste stap. De volgende stap is om een strategie te ontwikkelen die dit probleem aanpakt en voorkomt dat werknemers te vaak of te lang uitvallen na hun vakantie. Hier zijn enkele effectieve maatregelen die u als HR-manager of bedrijfsleider kunt nemen:

Geleidelijke terugkeer in het werk

Een directe volle werkweek na een lange vakantie kan voor veel werknemers overweldigend zijn. Overweeg om een terugkeerplan in te voeren waarbij werknemers de eerste dagen hun werklast opbouwen. Dit helpt hen om weer in het ritme te komen zonder overweldigd te raken.

Bevorder open communicatie over stress en welzijn

Veel werknemers zijn bang om open te zijn over stress of andere mentale problemen. Creëer een veilige omgeving waarin werknemers zich gesteund voelen om hun zorgen te delen. Dit kan door regelmatige check-ins, maar ook door trainingen over stressmanagement en reductie van werkdruk.

Zorg voor een gezonde werk-privébalans

Bedrijven die investeren in het welzijn van hun werknemers zien vaak een daling in ziekteverzuim. Bol.com is een van de bedrijven die erin is geslaagd om op die manier ziekteverzuim in de hand te houden. Het bedrijf bied haar werknemers o.a. regelingen voor zwangerschapsverlof, papa-dagen, een verhuisdag, bijzonder verlof en meer. Werknemers krijgen tijd om bij te komen wanneer dat nodig is.

Bied daarom flexibele werkuren, mogelijkheden tot thuiswerken en zorg dat er ruimte is voor voldoende pauzes tijdens de werkdag. Een werknemer die een gezonde balans ervaart, zal minder snel na de vakantie uitvallen. 

Voorkom werkstress vóór de vakantie

Een veelvoorkomende oorzaak van post-vakantie verzuim is de hoge werkdruk vlak voor de vakantie. Werknemers werken vaak extra hard om alles af te krijgen, wat kan leiden tot stress en uitputting. Dit kan voorkomen worden door een goede werkplanning en het inzetten van tijdelijke krachten om werkdruk te verlichten.

Vitaliteitsprogramma’s en preventief beleid

Cap Gemini is een bedrijf dat inzet op preventie van ziekteverzuim door middel van vitaliteitsprogramma’s. Werknemers kunnen in het kader van het “Sport Program” zowel individueel als in teamverband sporten. Hardlopen, squashen, tennis, voetbal, schaatsen enz. Uit onderzoek van TNO is bovendien gebleken dat resultaten laten zien dat sportieve werknemers significant minder dagen verzuim hebben dan collega's die minder fysiek actief zijn. Deze relatie is het duidelijkst te zien bij werknemers met zittend werk. Niet-sportende  werknemers met zittend werk banen vertoonden een hoger risico op een minder goed ervaren gezondheid en een lagere werktevredenheid. 

Bied uw werknemers daarom preventieve programma’s aan met onderdelen zoals:

• vitaliteitsworkshops;
• sportabonnementen;
• gezonde voeding op de werkplek. 

Dit helpt werknemers om zowel fysiek als mentaal sterker te worden, wat verzuim op de lange termijn kan verminderen.

Een strategische aanpak voor langdurige resultaten

Post-vakantie ziekteverzuim is een specifieke uitdaging, maar het aanpakken ervan is onderdeel van een breder verzuimbeleid. Dit vereist een holistische aanpak waarin aandacht is voor zowel fysieke als mentale gezondheid, werk-privébalans en de werkdruk op cruciale momenten zoals voor en na vakanties.

Door te investeren in het welzijn van uw werknemers en strategisch om te gaan met werkstress, kunt u als bedrijf of organisatie niet alleen het ziekteverzuim na vakanties verminderen, maar ook zorgen voor een gezondere, productievere en meer betrokken werkomgeving.

Een gezonde cultuur bouwt u samen

Tot slot, verzuimbeleid is niet iets wat alleen door HR of management gedragen moet worden. Het is belangrijk om een cultuur te creëren waarin iedereen verantwoordelijkheid neemt voor het eigen welzijn en dat van collega’s. Een cultuur waarin er geen taboes zijn rondom mentale gezondheid en waar men elkaar steunt, zorgt voor een duurzame en positieve werkomgeving.

Conclusie

Frequent ziekteverzuim kan een uitdaging zijn, in het bijzonder na vakanties. Met een strategische en preventieve aanpak is het goed beheersbaar. Focussen op de onderliggende oorzaken, zoals werkstress en fysieke uitputting. Neem maatregelen zoals geleidelijke werkhervatting, open communicatie over stress, en het bevorderen van een gezonde werk-privébalans. Hiermee kunt u het verzuim na vakanties effectief verminderen. Het creëren van een ondersteunende werkomgeving en investeren in vitaliteitsprogramma’s draagt bij aan gezondere, productievere en meer betrokken werknemers op de lange termijn.

Take aways

• Na vakanties zien bedrijven vaak een piek in ziekteverzuim. Dit komt niet door gebrek aan motivatie, maar door onderliggende factoren zoals stress of fysieke uitputting.
• Werkstress, vermoeidheid door drukke vakanties, onderliggende gezondheidsklachten en een slechte re-integratie na de vakantie spelen allemaal een rol in post-vakantie ziekteverzuim.
• Werknemers hebben baat bij een rustige overgang na vakanties, zoals een geleidelijke opbouw van de werklast in plaats van direct een volle werkweek.
• Werknemers moeten zich veilig voelen om over hun mentale gezondheid te praten. Regelmatige check-ins en stressmanagementtrainingen kunnen hieraan bijdragen.
• Bedrijven die flexibiliteit bieden, zoals flexibele werktijden en thuiswerkmogelijkheden, kunnen verzuim verminderen door een betere balans tussen werk en privéleven te ondersteunen.
• Werkdruk vóór de vakantie draagt bij aan ziekteverzuim daarna. Een goede planning en het inzetten van extra hulp kunnen helpen om de last van werknemers te verlichten.
• Investeren in de fysieke en mentale gezondheid van werknemers, zoals door workshops, sportmogelijkheden en gezonde voeding op de werkplek, kan op lange termijn verzuim verminderen.
• Bedrijven die aandacht besteden aan fysieke én mentale gezondheid, werk-privébalans en re-integratie, bouwen een gezondere, productievere en meer betrokken werkomgeving.
• Een gezond verzuimbeleid is niet alleen de taak van HR, maar iets waar het hele team aan moet bijdragen. Een open cultuur rond welzijn versterkt het succes van preventieve maatregelen.