Redenen voor ziekteverzuim De meest voorkomende oorzaken en hoe ze te voorkomen

Het CBS meldt dat over het tweede kwartaal van 2023 het ziekteverzuim is gedaald. Van gemiddeld 5,7% in het eerste kwartaal van 2023 naar 5,0% in het tweede kwartaal. Toch blijft ziekteverzuim een complex probleem waarmee de meeste bedrijven en organisaties worstelen. Als HR-professional of werkgever is het zaak om de verschillende facetten van dit probleem te begrijpen en proactieve oplossingen te bieden. In deze blog belichten wij  strategieën van wereldwijde bedrijfsleiders zoals Salesforce, Volvo en Netflix. De inzichten van deze bedrijven kunnen u waardevolle handvatten bieden om ziekteverzuim in uw eigen bedrijf of organisatie tegen te gaan en te voorkomen.

Redenen voor ziekteverzuim

Omdat ziekteverzuim een complex probleem is voor veel organisaties en bedrijven, is het goed eerst vast te stellen wat ziekteverzuim is. Ziekteverzuim begint natuurlijk met een ziekte of een gebrek aan het lichaam of geest waardoor een werknemer niet meer in staat is om zijn of haar werk uit te voeren. Ziekte kan zowel werkgebonden zijn, zoals bij beroepsziekten als niet-werkgebonden. Uw werknemer kan in zijn vrije tijd letsel oplopen waardoor hij of zij niet meer het werk kan verrichten. Het verzuim door ziekte kan variëren van één dag tot 104 weken na de ziekmelding. Daarna is een werknemer die door ziekte of een gebrek nog steeds niet kan werken gedeeltelijk of geheel arbeidsongeschikt. 

Arbeidsconflict

Naast een ziekte of gebrek kan ook een arbeidsconflict reden zijn voor ziekteverzuim. Voor alle gevallen van verzuim moet u als werkgever goed beleid opstellen om te voorkomen dat uw werknemers langer dan nodig ziek blijven. Uiteraard heeft ziekteverzuim ook consequenties voor de winstgevendheid en continuïteit van uw bedrijf of organisatie. U moet volgens de wet uw zieke werknemers blijven doorbetalen, wat bij langdurig ziekteverzuim een flinke kostenpost kan betekenen.

Meest voorkomende oorzaken ziekteverzuim

De meest voorkomende oorzaken van ziekteverzuim waren volgens de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden van het CBS en TNO in 2022:

• griep, verkoudheid of een andere virusinfectie, dit betrof 63,6% van de verzuimgevallen; 
• psychische klachten, overspannenheid en burn-out 6,7% van de verzuimende werknemers klaagden hierover;
• hoofdpijn 3,6%;
• klachten over de buik, maag en darmen 3,6%;
• rugklachten 3,2 %;
• klachten aan de heupen, de benen, knieën en voeten 2,9%.

De bekende griepgolven of golven van verkoudheid zijn dus de grote boosdoeners wat betreft ziekteverzuim. In 2022 verzuimden bijna 6 op de 10 werknemers vanwege een virusinfectie als griep of verkoudheid gevolgd door psychische klachten, overspannenheid en burn-out, tevens hot-topics van de laatste jaren. 

Hoe oorzaken van ziekteverzuim te voorkomen

Voorkomen van oorzaken veronderstelt dat u als werkgever inzet op preventie.

Als het gaat om virusinfecties tijdens de herfst en winter dan is vaccinatie een middel om te overwegen. Uit wetenschappelijk onderzoek onder werknemers in de gezondheidszorg is vast komen te staan dat het griepvaccin effectief is bij het voorkomen van infectie door het griepvirus, waarmee het dagen aan werkverzuim kan verminderen. 

Griepvaccinatiedag

Stelt u zich een rustige herfstdag voor waarop uw werknemers op kantoor vrijwillig hun griepprik halen. In plaats van een massale uitbraak en een piek in ziekteverzuim tijdens het griepseizoen, zult u zien dat er flink minder van uw werknemers ziek thuis zitten vanwege griep. Het resultaat? Een gezondere werkomgeving en een besparing van verloren werkuren. 

Arbowet en relevante regelgeving 

Misschien komt het op u over als een onwennig idee maar in de praktijk zijn vele bedrijven u voorgegaan, omdat minder uitval van werknemers de productie en prestaties op peil houdt. In sommige branches, zoals de gezondheidszorg, kan de griepprik voorkomen dat patiënten besmet worden door zorgpersoneel en ernstig ziek worden of onverhoopt overlijden aan de gevolgen van griep. 

De Arbowet stelt bovendien dat uw werknemers geen gezondheidsschade mogen oplopen tijdens de werkzaamheden in zoverre het te voorkomen is. Het Arbobesluit Toxische Stoffen en Biologische Agentia schrijft voor dat werkgevers altijd vaccinatie moeten aanbieden tegen ziekten waar vaccinatie tegen bestaat en waaraan de werknemer kan worden blootgesteld. Werknemers kunnen zelfs via een civiele procedure letselschade verhalen op de werkgever als er gezondheidsschade is ontstaan tijdens de werkzaamheden op de werkvloer. Uiteraard zal het met een griepje niet zo’n vaart lopen, maar het signaal is duidelijk. Als werkgever heeft u een zorgplicht. 

Zen op de werkvloer: Salesforce en de kunst van mindfulness

Bij Salesforce nemen ze de geestelijke gezondheid van werknemers heel serieus. Ze gingen een stap verder dan het gemiddelde bedrijf en introduceerden ‘Mindfulness Zones’ op elk kantoor. Medewerkers krijgen de kans om te ontsnappen aan de hectiek van de dag en hun innerlijke rust te vinden. Dit is meer dan zomaar een pauze; het is een revolutie in hoe we denken over werk-privébalans. De resultaten zijn een daling van het ziekteverzuim en een toename van medewerkerstevredenheid.

Ergonomie als katalysator

Een goede ergonomie tijdens het werken kan als een katalysator werken voor de verbetering van de gezondheid van uw werknemers. Lang werken in een ongezonde werkhouding daarentegen kan leiden tot klachten aan spieren en pezen en daarmee wordt het risico op ziekteverzuim groter.

Een goede ergonomie omvat meer dan alleen het juiste meubilair. Het is een totaalconcept dat zich richt op het welzijn van uw werknemers in elke zin van het woord. Stelt u zich een kantoorruimte voor waar elke bureaustoel de ruggengraat ondersteunt, elk beeldscherm op ooghoogte is, en zelfs de muizen en toetsenborden zo zijn ontworpen dat carpaal tunnelsyndroom tot het verleden behoort. 

Pioniers in veiligheid: Volvo’s zero accident philosophy

Bij Volvo zijn ze er stellig van overtuigd dat elk arbeidsongeval er één te veel is. Via uitgebreide trainingen, workshops en realtime monitoring hebben ze een veiligheidscultuur ontwikkeld die ongeëvenaard is. Arbeiders in hun fabrieken zijn net zo bedreven in het bedienen van machines als in het handhaven van veiligheidsprotocollen. Het resultaat spreekt voor zich: een vermindering van het aantal arbeidsongevallen.

Flexibiliteit en planning: Netflix en het onbeperkte verlof

Netflix heeft het traditionele model van verlof volledig op zijn kop gezet. Medewerkers met een nieuwe baby? Geen probleem. Ze mogen wel tot 8 maanden verlof nemen als ze dat nodig hebben. Dit beleid stelt het bedrijf in staat om lange termijn planning te maken, zonder het moreel of de productiviteit van het team te schaden. Het is een win-win die ook andere organisaties zouden kunnen overwegen.

Conclusie

De kracht van preventie kan niet worden onderschat. Elk van deze bedrijven laat op zijn eigen manier zien dat een doordachte en humane benadering van werknemerswelzijn de sleutel is tot het verminderen van ziekteverzuim. Deze voorbeelden geven niet alleen inzicht in wat er mogelijk is, maar bieden u ook concrete handvatten om het ziekteverzuim in uw eigen organisatie te bestrijden.

We hopen dat deze inspirerende verhalen u motiveren om het welzijn van uw medewerkers op de eerste plaats te zetten. Want een investering in welzijn is een investering in de toekomst van uw organisatie. Bent u klaar om deze uitdaging aan te gaan?

Take-aways

• Wees proactief: Als werkgever of HR-professional is het uw verantwoordelijkheid om proactieve strategieën te onderzoeken en te implementeren die ziekteverzuim verminderen en voorkomen.
• Adopteer een holistische benadering: U moet zowel de fysieke als mentale gezondheid van uw werknemers overwegen. Implementatie van strategieën zoals vaccinatiedagen, mindfulness zones, en ergonomische werkplekken zijn essentieel.
• Biedt flexibiliteit en ondersteuning: Het creëren van een ondersteunende en flexibele werkomgeving, zoals getoond door Netflix, kan ziekteverzuim verminderen en de tevredenheid van uw werknemers verhogen.

• Stel veiligheid voorop: Een commitment aan veiligheid, zoals gedemonstreerd door Volvo, is fundamenteel. Veiligheidsculturen verminderen arbeidsongevallen en daarmee ziekteverzuim.
• Voldoe aan wettelijke verplichtingen: U heeft een zorgplicht en moet de wetten naleven die een veilige en gezonde werkomgeving garanderen. Het niet naleven van deze verplichtingen kan ernstige consequenties hebben.
• Blijf innoveren en onderzoeken: Continu onderzoek en innovatie in nieuwe methoden en benaderingen zijn cruciaal voor effectief beheer van ziekteverzuim.
• Betrek uw werknemers: Het bevorderen van open dialoog en continue communicatie met uw werknemers is essentieel om effectieve oplossingen te ontwikkelen die aan hun behoeften voldoen.
• Begrijp de impact op uw organisatie of bedrijf: Het aanpakken van ziekteverzuim is niet alleen een morele plicht, maar ook essentieel voor de continuïteit en winstgevendheid van uw organisatie. Maak er daarom een prioriteit van om strategieën te implementeren die zowel preventief als probleemoplossend werken.