RI&E: hoe vaak uitvoeren?

Om de veiligheid en arbeidsomstandigheden van uw werknemers te waarborgen is het nodig en verplicht periodiek een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie, oftewel een RI&E uit te voeren. Met een RI&E inventariseert u de risico’s op de werkvloer, en stelt u een plan op hoe u deze gaat aanpakken om de situatie te verbeteren. Behalve het creëren van een veilige werkplek, is een RI&E dus ook belangrijk bij het voorkomen van ziekteverzuim. Maar hoe vaak moet een RI&E worden uitgevoerd en hoe gaat het in zijn werking? Lees in dit artikel meer over de RI&E en bijbehorende Plan van Aanpak.

Wat is een RIE

Een RI&E staat voor een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie. Deze analyse beschrijft de risico’s in uw bedrijf op het gebied van gezondheid en veiligheid van de werknemers. U krijgt hiermee snel inzicht in de situatie rondom de arbeidsomstandigheden binnen uw bedrijf, en waar verbeteringen in de onderneming nodig zijn. Er kunnen dan aanbevelingen worden gedaan met betrekking op de arbeidsomstandigheden en het beleid rond de ziekteverzuimpreventie. Bij een RI&E hoort een Plan van Aanpak, dat beschrijft welke maatregelen de werkgever neemt om de geïnventariseerde risico's aan te pakken. Hoe vaak RI&E moet worden uitgevoerd ligt aan verschillende zaken.

Verplicht

Het is sinds 1994 wettelijk verplicht een RI&E op te stellen voor alle werkgevers, uitgezonderd ZZP’ers. Wanneer u personeel heeft wordt het verplicht, en hieronder vallen ook stagiaires, uitzendkrachten, vrijwilligers en inhuurkrachten. Dan zijn er nog een aantal regels:

• Wanneer u alleen vrijwilligers in dienst heeft, bent u alleen verplicht een RI&E uit te voeren als er gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen en/of biologische agentia.
• Wanneer u voor maximaal 40 uur per week personeel in dienst, gebruik dan bij voorkeur het RI&E instrument van uw branche op www.rie.nl. Als u dit niet vindt is kunt u gebruik maken van de Checklist Gezondheidsrisico’s. Dit is een verkorte versie van de RI&E.
• Als u uitzendkrachten in dienst heeft bent u verplicht een kopie van uw RI&E op te sturen naar het uitzendbureau.

RI&E: hoe vaak?

In de Arbowet wordt geen termijn genoemd met betrekking tot de geldigheidsduur van de RI&E. Maar wanneer u wijzigingen op gebied van machinerie, arbeidsomstandigheden of werkmethoden invoert in uw beleid, veranderen ook de gezondheids- en veiligheidsrisico’s op de werkvloer. Dan is het zaak uw RI&E ook zo snel mogelijk te vernieuwen, deze moet namelijk altijd actueel zijn. Hoe vaak RI&E uit te voeren verschilt dus per bedrijf, het gaat erom dat de RI&E actueel is.

RI&E in verschillende branches verschillend

In verschillende branches komen verschillende gezondheid- en veiligheidsrisico’s voor. De RI&E moet dus op maat gemaakt worden voor de branche waarin uw bedrijf zit, als ook de omstandigheden van uw bedrijf. Hoe vaak RI&E moet worden uitgevoerd ligt aan eventuele wijzingen in uw beleid die de gezondheids- en veiligheidsrisico’s op de werkvloer veranderen. Dan moet de RI&E vernieuwd worden om actueel te zijn. Er zijn ook RI&E-instrumenten ontwikkeld door brancheorganisaties waarvan de risico’s afgestemd zijn op de meest voorkomende risico’s in de betreffende branche.

Door wie wordt een RI&E uitgevoerd?

Het is de taak van de preventiemedewerker te weten hoe vaak RI&E moet worden uitgevoerd en om vervolgens het RI&E op te stellen. Dit doet hij in opdracht van de werkgever. 

• In bedrijven groter dan 25 medewerkers moet een preventiemedewerker worden aangewezen. In het geval dat er minder werknemers werken kunt u als werkgever zelf deze positie aannemen.
• Het is wettelijk verplicht voor de preventiemedewerker om medewerking te verschaffen rondom het opstellen en uitvoeren van de RI&E.
• In uitzonderingsgevallen kan het opstellen en uitvoeren van een RI&E vaak door externen worden gedaan, zoals een arbodienst.
• Het is belangrijk hierbij werknemers te betrekken. Zij hebben de meeste informatie over de dagelijkse risico’s en wat er speelt op de werkvloer. 
• Ook helpt dit uw werknemers het belang van veranderingen in te zien. Zo kunt u tezamen later bijpassende oplossingen bedenken die praktisch kunnen worden uitgevoerd.
• In een RI&E moet worden uiteengezet welke maatregelen het bedrijf heeft genomen met betrekking op de deskundigheid en beschikbare tijd voor de preventiemedewerker. 
  • Het is niet wettelijk verplicht voor een opleiding te volgen, maar de wet zegt wel dat de preventiemedewerker zijn taak ‘naar behoren’ moet kunnen uitvoeren.
  • Bij de toetsing van de RI&E zou de arbodienstverlener, bedrijfsarts of arbodeskundige advies kunnen geven over opleiding.
• Omdat het vaak niet mogelijk is om alle risico’s tegelijkertijd aan te pakken wordt het aanbevolen een arbodienst of arbodeskundige advies te vragen bij het opstellen van de RI&E en Plan van Aanpak.

Risico’s in kaart brengen

Er wordt een inventarisatie gemaakt van de risico’s in uw bedrijf. Deze risico’s rondom arbeidsomstandigheden kunnen worden opgedeeld in drie categorieën om het overzicht te houden. Hoe vaak RI&E moet worden uitgevoerd ligt ook aan veranderingen in risico’s. De categorieën: 

• Fysieke risico’s/ergonomie. Denk hierbij aan:
  • Een slechte houding op kantoor, tillen van zware objecten, lang staan
• Psychosociale risico’s, zoals:
  • Emotioneel zwaar werk, werkdruk en -stress, onregelmatige werktijden, agressie, geweld of andere conflicten op de werkvloer.
  • Volgens de wet moet u als werkgever ervoor zorgen dat de psychosociale arbeidsbelasting niet te hoog wordt voor uw werknemers, een plan om dit te voorkomen moet onderdeel zijn van het RI&E.
• Veiligheidsrisico’s/Omgevingsrisico’s. Voorbeelden:
  • Valgevaar, snijgevaar, aanrijdgevaar, gevaarlijke (chemische) stoffen, werken in hitte of kou, lawaai

In bepaalde gevallen kan een verdiepende RI&E worden uitgevoerd, waarin meer inzicht wordt verworven over specifieke risico’s. Denk bijvoorbeeld bij blootstelling aan chemische stoffen aan: welke stoffen het zijn, hoe vaak, wanneer en wie.

Evaluatie

Het is dan zaak de risico’s te sorteren door ze te vergelijken en de belangrijkste bovenaan te zetten. Er zijn verschillende vragen te stellen bij het sorteren:

• Hoe groot is de kans op het risico
• Hoe vaak wordt men blootgesteld aan dit risico
• Hoeveel werknemers lopen gevaar voor dit risico
• Welke risico’s kunnen schade berokkenen aan werknemers, machinerie of het productieproces
• Welke risico’s zijn voor uw werknemers het meest belangrijk aan te pakken?

Plan van Aanpak

In een Plan van Aanpak wordt aangegeven welke maatregelen genomen gaan worden om de risico’s op te lossen. Hierbij is het voorkomen van risico’s beter dan genezen, daarom is het belangrijk het risico bij de oorzaak aan te pakken in plaats van het gevolg. Hoe vaak RI&E moet worden uitgevoerd ligt ook aan hoe goed het PvA wordt uitgevoerd.

• Ga elk risico afzonderlijk af en geef precies aan hoe het voorkomen of verminderd moet worden.
• Welke maatregel wordt gebruikt, en wat is hiervoor nodig?
• Wie zal deze maatregel uitvoeren en wanneer?
• Wat zijn de kosten van de te nemen maatregel?
• Met welk resultaat bent u tevreden? 
• Welke kennis en expertise zijn nodig om de maatregel uit te voeren?
• Het is belangrijk te noteren binnen welke termijn de maatregelen zullen worden ingevoerd. Inspectie SZW kan hiernaar vragen. 

Toetsen van RI&E door arbodienst

In veel gevallen moet de RI&E en het Plan van Aanpak verplicht worden getoetst door een gecertificeerde arbodienst of arbodeskundige. Er wordt gekeken of alle risico’s op de lijst staan, of de situatie in het bedrijf goed is weergegeven en of de laatste richtlijnen en normen zijn gebruikt. De arbodienst adviseert ook over het PvA en kan aangeven dat er een verdiepende RI&E noodzakelijk is en hoe vaak RI&E in de toekomst moet worden uitgevoerd. Een aantal punten:

• De RI&E moet na toetsing worden verstuurd naar de ondernemingsraad (OR) of de personeelsvertegenwoordiging (PVT). Zij moeten ermee akkoord gaan.
• Het is in de Arbowet vastgelegd dat uw werknemers altijd inzage mogen hebben in het RI&E en PvA. U kunt deze daarom ook vast verspreiden na het akkoord.
• In sommige gevallen is een toetsing niet nodig:
  • Wanneer u voor maximaal 40 uur per week personeel in dienst heeft.
  • Wanneer u maximaal 25 werknemers in dienst heeft, tenzij er voor uw branche een erkend RI&E instrument beschikbaar is.

Uitvoering PvA

Takeaways

• Het is verplicht een RI&E uit te voeren, en wijzigingen in de arbeidssituatie maken uit hoe vaak RI&E wordt uitgevoerd.
• Het is de taak van de preventiemedewerker het RI&E op te stellen, hij kan hierbij een arbodienst inschakelen voor advies.
• Het RI&E en Plan van Aanpak moet meestal worden getoetst door een gecertificeerde arbodienst of -deskundige en er kan om een verdieping gevraagd worden.
• Evaluatie en eventuele aanpassingen van het RI&E en Plan van Aanpak moeten regelmatig plaatsvinden.

Om de veiligheid en arbeidsomstandigheden van uw werknemers te waarborgen is het nodig en verplicht een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie, oftewel een RI&E uit te voeren. Ook moet in veel gevallen de RI&E en het Plan van Aanpak verplicht worden getoetst door een gecertificeerde arbodienst. Arbo Concern kan u helpen een goed RI&E op te stellen en deze zorgen uit handen te nemen. Wij adviseren u graag, neem vandaag nog vrijblijvend contact met ons op om dit traject te bespreken!