Wat is een arbodeskundige en wat is hun expertise?

Wat is een arbodeskundige?

Volgens de wet bent u verplicht samen te werken met een arbodeskundige. Maar wat is een arbodeskundige precies, en wat zijn hun taken? Een arbodeskundige is kort gezegd iemand die adviseert over het verbeteren van de werkomstandigheden binnen een bedrijf. In het basiscontract moet u deze overeenkomst vastleggen. Als werkgever moet u samenwerken met arbodeskundigen, ook wel kerndeskundigen genoemd. Deze geeft advies over het verbeteren van de arbeidsomstandigheden. Ook adviseert de arbodeskundige u over zorgvuldige begeleiding van zieke werknemers. U legt dit vast in een basiscontract en beslist daarbij of u de deskundigheid inhuurt via een arbodienst (vangnetregeling) of zelf organiseert (maatwerkregeling).

Basiscontract kiezen

Wat is een arbodeskundige, en is het noodzakelijk een contract af te sluiten als werkgever? Volgens de wet bent u verplicht een eigen overeenkomst te hebben met een bedrijfsarts of arbodienst. Dit wordt het basiscontract genoemd. Hierin maakt u samen afspraken over welke kerndeskundigen u ondersteunen bij verschillende taken. Het zorgt er ook voor dat bedrijfsartsen en arbodiensten hun werk professioneel kunnen uitvoeren. U kunt een basiscontract opzetten via een vangnetregeling of een maatwerkregeling. Een aantal punten als het gaat om arbodeskundigen en het basiscontract:

• Als werkgever bent u verantwoordelijk voor de inhoud van het basiscontract.
• Het basiscontract moet aan een aantal onderdelen voldoen. De Arbeidsinspectie kan handhaven en boetes geven indien u dit niet goed heeft geregeld.
• Er bestaat ook een basispluscontract, dan neemt u meer taken op waarbij u zich laat bijstaan door kerndeskundigen. Bijvoorbeeld als het gaat om coaching of aanvullende diensten rondom preventie en duurzame inzetbaarheid.
• De ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT) moet instemmen met de inhoud van het basiscontract.

Hoe kiest u een arbodeskundige?

Wat is een arbodeskundige en hoe kunt u de juiste kiezen voor uw doel? Arboportaal heeft een 8 stappenplan opgesteld om te helpen bij het maken van een keuze voor een dienstverlener:

• Stel een selectiecommissie samen
• Stel een programma van eisen op
• Selecteer kandidaten
• Voer selectiegesprekken
• Maak een keuze
• Stel het contract op
• Informeer het personeel
• Evalueer de samenwerking

Welke type arbodeskundigen zijn er?

‘Wat is een arbodeskundige’ is een brede vraag. Er zijn namelijk verschillende type arbodeskundigen in te zetten, ieder met een eigen expertise. Welke arbodeskundige kunt u gebruiken in uw bedrijf? En wat is een goede arbodeskundige? Bij verschillende functies zijn noodzakelijke registraties. Het is bijvoorbeeld belangrijk dat de bedrijfsarts die u kiest in het BIG-register staat. Overige arbodeskundigen zoals een arbeidshygiënist, veiligheidskundige, arbeids- en organisatiedeskundige, moeten gecertificeerd zijn.

Taken van arbodeskundigen

Wat is een arbodeskundige en wat doet een arbodeskundige? Volgens de wet moet u zich bij verschillende taken laten ondersteunen door arbodeskundigen. Onder andere:

• Ziekteverzuimbegeleiding. Deskundige begeleiding bij re-integratie in geval van ziekteverzuim. 
• RI&E. U bent verplicht een actuele RI&E te hebben voor uw bedrijf. Een arbodeskundige moet deze uitvoeren. De RI&E moet vernieuwd worden in verschillende situaties, zoals wanneer de arbeidsomstandigheden veranderen.
• Toetsen van en adviseren over de risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E)
• Periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO) of preventief medisch onderzoek, PMO. Dit is een onderzoek naar arbeidsgebonden risico’s en de gezondheid van uw werknemers. U bent verplicht om uw werknemers regelmatig een PAGO aan te bieden.
• Aanstellingskeuring. Wanneer een functie bepaalde medische eisen heeft, moet de sollicitant beoordeeld worden op hun geschiktheid. Denk bijvoorbeeld aan het hebben van goed zicht als machinist. De regels hiervoor komen uit de Wet op de Medische Keuringen.
• Toegang tot de bedrijfsarts. U moet ervoor zorgen dat uw werknemers altijd toegang hebben tot de bedrijfsarts.

Bedrijfsarts

Wat is een arbodeskundige als bedrijfsarts? Over het werk van de bedrijfsarts moeten ook bepaalde zaken opgenomen worden in het basiscontract. Ook heeft de bedrijfsarts bepaalde verantwoordelijkheden:

• PAGO/PMO: Alleen een bedrijfsarts mag het verplichte periodiek medisch onderzoek uitvoeren. Hoe vaak dit moet worden gedaan ligt aan de CAO’s van verschillende sectors, en in wat voor werkomstandigheden uw personeel werkt.
  • Wanneer uw werknemers werken met overdruk moet hen jaarlijks een medisch onderzoek worden aangeboden
  • Werkt (een deel van) uw personeel in omstandigheden waarbij ze mogelijk blootgesteld worden aan gevaarlijke stoffen? Dan moet de PMO jaarlijks aangeboden worden, voor, tijdens en na de mogelijke blootstelling. Ook wanneer er een incident is. Dit moet vastgelegd worden in een dossier dat minstens 40 jaar bewaard dient te worden.
  • In de wet staat de PAGO genoemd maar hedendaags wordt meestal gekozen voor een PMO. Dit is een preventief medisch onderzoek waarbij de bedrijfsarts naast de fysieke gezondheid ook kijkt naar duurzame inzetbaarheid en vitaliteit.
  • Functiegerichte aanstellingskeuringen.
• Spreekuur. Volgens de regel moeten uw werknemers altijd toegang hebben tot de bedrijfsarts voor vragen, ook wanneer ze nog geen klachten hebben. 
• Beroepsziekten melden. De bedrijfsarts moet tijd kunnen besteden aan het opsporen, onderkennen, diagnosticeren en melden van beroepsziekten.
• Advisering over preventie. De bedrijfsarts adviseert u over het voorkomen van gezondheidsklachten.
• De bedrijfsarts moet iedere werkplek (vrij) kunnen bezoeken.
• Second opinion. Uw werknemer moet de mogelijkheid hebben een second opinion aan te vragen aan een andere bedrijfsarts als hij twijfelt aan een gegeven advies. Dit maakt het handelen van de arbodeskundige transparant en toetsbaar.
• Klachtenprocedure. De bedrijfsarts of arbodienst moet een duidelijke procedure hebben die beschrijft hoe en waar uw werknemer eventuele klachten kan indienen over de dienstverlening door de bedrijfsarts.

Arbeidshygiënist

Werkt een deel van uw personeel met mogelijke blootstelling voor gevaarlijke stoffen? Dan kan het zeker lonen een arbeidshygiënist in te zetten. Wat is een arbodeskundige als een arbeidshygiënist en wat voor taken horen bij hun werk? Hij of zij adviseert u hoe u de werkomgeving gezond en veilig kan maken. In de volgende situaties:

• Denk hierbij aan werken in lawaai, met gevaarlijke stoffen, trillingen of klimaat.
• De arbeidshygiënist doet onderzoek en maakt waar nodig metingen. Hij of zij toetst dit aan de geldende normen en richtlijnen.
• In het kader van een RI&E kan de arbeidshygienist ook verdiepingsonderzoeken uitvoeren.
• Ook kan de arbeidshygiënist voorlichting geven over het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen of schadelijk geluid en warme werkomstandigheden en bijbehorende hittebelasting.

Veiligheidskundige 

Wat is een arbodeskundige bij het zorgen voor een veilig werkplaats? Heeft u verschillende werknemers die in risicovolle omstandigheden werken? Dan kan het aanbevolen zijn een veiligheidskundige in de hand te nemen. Een veiligheidskundige adviseert u over risico’s rondom veiligheid op het werk om ongevallen te voorkomen. In de volgende situaties kan een veiligheidskundige zijn of haar expertise inzetten:

• Dit gaat hierbij om acute gezondheidsrisico’s. Risico’s op lange duur worden door de arbeidshygiënist in kaart gebracht.
• Brengt de risico’s in kaart en adviseert u om ongelukken te voorkomen.
• De veiligheidskundige kan ook uw werknemers voorlichting geven over zaken als machineveiligheid of BHV.

Arbeids- en organisatiedeskundige

Krijgen veel werknemers bij u last van burn-outklachten? Of veel hebben werknemers binnen een bepaalde afdeling veel werkstress en worden er fouten gemaakt? Wat is een arbodeskundige die helpt bij mentale belasting in werk? Een arbeids- en organisatiedeskundige kan uw bedrijf op meerdere lagen onderzoeken en advies geven over dit soort zaken. In het algemeen gaat het dan om psychosociale arbeidsbelasting. Hierbij horen zaken als ongewenst gedrag, intern of extern, maar ook werkdruk en -stress. 

• De organisatiedeskundige geeft advies op maat voor uw bedrijf, om een optimale organisatiecultuur te creëren. Bijvoorbeeld als het gaat om duurzame inzetbaarheid en verzuimpreventie.
• Ook kan hij of zij trainingen en workshops geven omtrent werkstress, maar ook werkplezier en het stimuleren van samenwerking en bevlogenheid. Ook kunnen ze leidinggevenden versterken, ook in het omgaan met verzuim.

Takeaways

• Wat is een arbodeskundige? Een arbodeskundige is iemand die u adviseert over het verbeteren van de arbeidsomstandigheden binnen uw bedrijf.
• U bent verplicht een basiscontract op te stellen, volgens de vangnetregeling of een maatwerkregeling.
• Het hebben van een contract met een bedrijfsarts is daarbij verplicht. Uw werknemers moeten altijd toegang hebben tot een bedrijfsarts.
• Werkt uw personeel binnen gevaarlijke arbeidsomstandigheden? Een arbeidshygiënist helpt wanneer er mogelijke blootstelling tot gevaarlijke stoffen is. Een veiligheidskundige helpt om ongelukken te voorkomen.
• Een arbeids- of organisatiedeskundige kan advies geven op meerdere lagen van uw bedrijf, voornamelijk als het gaat om psychosociale arbeidsbelasting.