Ziekteverzuim opsporen met preventieve analyses

Ziekteverzuim opsporen

Voorkomen is beter dan genezen is het devies, en dat geldt ook voor ziekteverzuim binnen uw bedrijf. Langdurig ziekteverzuim kan namelijk een grote impact op het bedrijf hebben, niet alleen in productiviteit of omzet, maar zeker ook in de kosten die gemaakt moeten worden. Het doorbetalen van verzuimende werknemers kost werkgevers jaarlijks gemiddeld 13 miljard euro aan loondoorbetaling tijdens ziekteverzuim elk jaar. Bij langdurig ziekteverzuim bent u verplicht uw werknemer de eerste twee jaar van de ziekte door te betalen. Dit is minstens 70% van het brutoloon dat ze in hun contract kregen, en in elk geval het minimumloon. Door het op tijd opsporen van ziekteverzuim en mogelijk toekomstig ziekteverzuim voorkomt u een hoop ellende.

Preventie mogelijk?

Het is natuurlijk zo dat een deel van dit verzuim niet te voorkomen is. Er kan natuurlijk altijd een ongeluk gebeuren, en gezondheidsproblemen komen ook vaak door zaken buiten het werk. Toch is het ook zo dat veel verschillende type verzuim verbeterd zouden kunnen worden met een sterker preventieplan of beleid. Het opsporen van ziekteverzuim zoals de volgende zijn zaken die u zeker kunt implementeren in uw beleid:

• Burn-out is een van de grootste oorzaken is van verzuim, en in het speciaal erg langdurig verzuim. Daardoor is het een enorme kostenpost, met maar liefst een impact in kosten van wel 3,1 miljard euro per jaar voor Nederlandse bedrijven.
  • Hoewel burn-out bijna nooit uitsluitend door het beleid in een bedrijf komt, wordt deze ziekte wel bestempeld als werkgerelateerd. De werksituatie is een van de factoren, naast persoonskenmerken en maatschappelijke veranderingen, die ertoe kan bijdragen dat iemand overwerkt raakt en door de te hoge werkdruk als gevolg ervan overspannen raakt.
• Ziekteverzuim door fysieke arbeidsbelasting is ook een grote kostenpost: het beslaat ongeveer 20% van de gemaakte verzuimkosten in Nederland elk jaar. 
  • Dit kan veroorzaakt worden door een onveilige werksituatie, of de werknemer nu overbelast wordt of onderbelast, bijvoorbeeld bij sedentair werk.
• Verzuim door beroepsziekten komt ook vaak voor. Wanneer de werknemer een ziekte of aandoening als gevolg van belasting veroorzaakt door arbeidsomstandigheden krijgt, diagnosticeert de bedrijfsarts dit als beroepsziekte. 
  • Elk jaar zijn er ongeveer 113.000 werknemers die hiermee te maken krijgt als gevolg van lichamelijke overbelasting, waarbij het totaal aantal werknemers met dit type beroepsziekte bijna een half miljoen is.

Ziekteverzuim opsporen met preventieve analyses

Een van de manieren om een effectief preventiebeleid op te zetten en ziekteverzuim op te sporen, is door preventieve analyses in te zetten. Er zijn verschillende protocollen en onderzoeken die kunnen worden uitgevoerd, gericht op verschillende arbeidsrisico’s. Daarbij kunt u een oog houden op de lichamelijke en mentale gezondheid van uw werknemers als er ook risico’s zijn buiten de werksituatie. Een aantal van de analyses die kunnen worden uitgevoerd:

• Risico Inventarisatie & Evaluatie, oftewel een RI&E. Dit onderzoek is gericht op het evalueren van de arbeidsomstandigheden en eventuele risico’s met betrekking hiertoe in kaart te brengen.
• Preventief medisch onderzoek, PMO, of een periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek, PAGO. Met deze onderzoeken brengt u de algemene gezondheid van uw werknemers in kaart, evenals eventuele aandoeningen of risico’s. Deze onderzoeken zijn ook effectief wanneer er zaken zijn die toekomstige problemen teweeg kunnen brengen, zodat er ingegrepen kan worden en verzuim te voorkomen is.
• Medewerkersonderzoek, MTO. Hiermee kunt u een inventarisatie maken naar de werksfeer en dynamieken tussen uw werknemers, evenals een peiling maken hoe uw werknemers de arbeidsomstandigheden ervaren.
• Werkdruk onderzoek. Een onderzoek dat diep op de risico’s met betrekking tot de werkdruk ingaat. Een te hoge werkdruk kan een groot risico zijn voor ziektes als burn-out, maar ook fouten maken waardoor het risico op fysieke ongelukken of problemen vergroot wordt.

Wat staat er in de arbowet?

Naast dat onderzoeken ten voordele van u en uw bedrijf zijn, ook bij het opsporen van ziekteverzuim, zijn er ook een aantal verplichtingen die u als werkgever moet opvolgen wettelijk vastgelegd. TEen aantal verplichtingen volgens de Arbowet:

• Er moet een RI&E uitgevoerd worden, en deze moet altijd actueel gehouden worden. 
  • Wanneer beleid verandert, bijvoorbeeld wanneer er andere apparatuur, machinerie of methodes worden gebruikt, veranderen ook de gezondheids- en veiligheidsrisico’s op de werkvloer. Een vernieuwde RI&E is dan verplicht.
• Zorgen dat de psychosociale arbeidsbelasting, oftewel PSA, niet te hoog wordt. Het beleid moet actief PSA en een te hoge werkdruk voorkomen of beperken, ook met betrekking tot agressie, (seksuele) intimidatie en discriminatie op de werkvloer.
• U moet uw werknemers periodiek een arbeidsgezondheidskundig onderzoek aanbieden, en uw werknemers kiezen of zij hier gebruik van willen maken.
• Het is wettelijk verplicht een preventiemedewerker aan te wijzen als werkgever.
  • Een preventiemedewerker is opgeleid om risico’s binnen de arbeidsomstandigheden in het oog te houden, evenals de werksfeer. 
  • Hij of zij fungeert ook als ondersteuning om het beleid te optimaliseren.
  • Binnen een bedrijf met minder dan 25 werknemers kunt u deze rol ook zelf op u nemen. 

Hoe helpt een preventiemedewerker bij het opsporen van ziekteverzuim?

De preventiemedewerker is een belangrijke schakel in het uitvoeren van analyses en onderzoeken om ziekteverzuim op te sporen. De preventiemedewerker werkt nauw samen met de arbodienst en bedrijfsarts om de kwaliteit van de arbeidsomstandigheden te waarborgen. Hierin ondersteunt hij u als werkgever, ook door de leiding te nemen over het opstellen van de RI&E en andere analyses. Hij of zij werkt daarbij samen met, en adviseert de Ondernemingsraad (OR) of de Personeelsvertegenwoordiging (Pvt). 

• Omdat de preventiemedewerker dichterbij de werknemers staat, kan hij of zij ook meer waardevolle informatie verzamelen om bijvoorbeeld potentiële conflicten in het oog te houden. 
• De preventiemedewerker kan met zijn of haar positie op de werkvloer ook goed meehelpen met het uitvoeren van de arbo-maatregelen.

Risico's opsporen met een RI&E

Een Risico Inventarisatie & -evaluatie beschrijft de risico’s binnen uw bedrijf op het gebied van veiligheid en de gezondheid van uw werknemers. Hiermee kunt u inzicht krijgen in de arbeidsomstandigheden, en welke zaken mogelijk verbeterd moeten worden om letsel en verzuim te voorkomen. Er wordt een inventarisatie opgesteld, in de categorieën fysieke risico’s, psychosociale risico’s en veiligheidsrisico’s. Uit de analyse komen aanbevelingen en een Plan van Aanpak, dat beschrijft welke maatregelen getroffen moeten worden om de risico’s aan te pakken en ziekteverzuim op te sporen. De stappen rondom de RI&E:

• De preventiemedewerker is verantwoordelijk voor de RI&E, en werkt samen met de arbodienst en bedrijfsarts om het onderzoek uit te voeren.
• Het is wettelijk verplicht een RI&E uit te voeren, en deze actueel te houden.
• Wanneer de preventiemedewerker niet aanwezig is, kan een RI&E ook door externen worden gedaan, zoals een arbodienst. Vaak is het een samenwerking tussen arbodienst, bedrijfsarts en preventiemedewerker.
• Een RI&E moet altijd op maat gemaakt worden voor uw bedrijf, maar ook voor de branche van uw bedrijf. 
• Er zijn RI&E instrumenten ontwikkeld door brancheorganisaties, waarbij de meest voorkomende risico’s in de betreffende branche op zijn genomen.
• Het is handig uw werknemers mee te nemen in het onderzoek, en hen te laten adviseren over maatregelen om de situatie te verbeteren.
• Vaak moet een RI&E inclusief Plan van Aanpak verplicht worden getoetst door een gecertificeerde arbo kerndeskundige, of arbodienst.
• Het kan in bepaalde situaties belangrijk zijn een verdiepende RI&E uit te voeren, met meer belang voor specifieke risico’s. Bij sommige onderwerpen is dit opgenomen in het Arbobesluit. Bij de toetsing kan ook aangegeven worden dat dit noodzakelijk is.
• Omdat het lastig is alle risico’s tegelijkertijd aan te pakken, is het aanbevolen met een arbodienst of -deskundige samen te werken bij het onderzoek.

Hoe optimaliseert u een strategisch verzuimbeleid?

Wanneer u ervoor heeft gezorgd dat werknemers individueel zijn geholpen, en andere aanpassingen maken op de werkomstandigheden gemaakt zijn, kunt u ook andere voordelen halen uit deze analyses. U kunt hiermee bijvoorbeeld het beleid en preventiemaatregelen verder optimaliseren. Zo weet u waar u in kunt investeren in preventie, het opsporen van ziekteverzuim en bijvoorbeeld welke focuspunten u binnen een vitaliteitsbeleid kunt leggen.

• Een deel van een re-integratiebeleid bestaat uit preventieve maatregelen. Met advies is het mogelijk aanpassingen op het beleid vast te leggen en bedrijfsbreed toe te passen.
• Wanneer er veelvoorkomende risico’s zijn, en deze via het Plan van Aanpak opgelost zijn, kan het strategisch slim zijn uit te zoeken of werkprocessen kwalitatief verbeterd kunnen worden met deze informatie.

Takeaways

• Ziekteverzuim opsporen is belangrijk om in kaart te brengen wat voor problemen uw bedrijf eventueel heeft, en uw beleid hierop aan te passen.
• Er zijn verschillende preventieve analyses om eventuele gezondheidsproblemen te signaleren voordat het leidt tot ziekteverzuim.
• Een aantal analyses zijn verplicht, zoals de RI&E, de PAGO en u moet ook een preventiemedewerker aanwijzen.
• Met een RI&E kunt u de specifieke risico’s voor de gezondheid van uw werknemers binnen uw bedrijf opsporen.