Arbeidsrechtelijke aspecten van ziekteverzuim voor werkgevers

Arbeidsrechtelijke aspecten van ziekteverzuim bepalen voor een groot deel hoe u als  werkgever ziekteverzuim tegengaat. Een stijgend ziekteverzuim kan wijzen op dieperliggende problemen binnen uw organisatie of bedrijf en vereist een zorgvuldige en wettelijk onderbouwde aanpak. In deze blog verkennen wij een aantal arbeidsrechtelijke aspecten die van belang zijn bij ziekteverzuim, en bieden wij praktische handvatten voor een effectief verzuimbeleid.

Het belang van een juridisch kader voor ziekteverzuim

Ziekteverzuim beïnvloedt diverse aspecten van de bedrijfsvoering, inclusief productiviteit en werknemerstevredenheid. Het Nederlandse arbeidsrecht biedt een raamwerk dat niet alleen de werknemer beschermt tijdens ziekte, maar ook richtlijnen biedt voor werkgevers om het verzuim effectief te beheren en te reduceren. Kennis van dit juridische kader is onmisbaar voor het voeren van een beleid dat zowel rechtvaardig als effectief is.

De Wet verbetering poortwachter 

Centraal in het beheer van ziekteverzuim staat de Wet verbetering poortwachter (Wvp). Deze wet verplicht werkgevers en werknemers om actief samen te werken aan de re-integratie van de zieke werknemer. De wet schrijft voor dat al vroeg in het verzuimproces stappen moeten worden ondernomen, zoals:

• Melden van ziekteverzuim bij arbodienst of bedrijfsarts uiterlijk binnen een week.
• Opstellen van een probleemanalyse door de bedrijfsarts.
• Ontwikkelen van een plan van aanpak voor re-integratie.
• Regelmatige evaluatie van de voortgang en aanpassing van het plan indien nodig.

Deze stappen zorgen voor een gestructureerd re-integratieproces en verminderen het risico op langdurig verzuim.

Rondom het melden van een zieke werknemer bij de arbodienst of bedrijfsarts krijgt u als werkgever te maken met beperkingen die door het juridische kader bepaald worden.

Privacywetgeving en ziekteverzuim 

Als een werknemer zich ziek meldt, dan is uw mandaat om kennis te nemen van belangrijke informatie beperkt. U mag als werkgever in het kader van de privacywetgeving niet vragen naar:

• de ziekte;
• ziekteverschijnselen;
• klachten; 

U kunt wel in gesprek gaan over: 

•  welke beperkingen uw zieke werknemer heeft om het werk te hervatten voor dezelfde functie of in een andere (aangepaste) functie.
• wanneer de zieke werknemer denkt weer aan de slag te kunnen. 

De Wvp verplicht uw zieke werknemer hierover informatie te geven. 

Rol van de bedrijfsarts of arbodienst bij ziekteverzuim 

De bedrijfsarts of arbodienst speelt een belangrijke rol in het verzuimbeheerproces. De bedrijfsarts, zowel zelfstandig als in dienst van de arbodienst, is een professional die de arbeidsgeschiktheid van uw zieke werknemer beoordeelt en u adviseert over eventuele  aanpassingen die nodig zijn om het werk te hervatten.

Bij ziekteverzuimbegeleiding mag de bedrijfsarts beperkt informatie met u delen zonder de expliciete toestemming van de werknemer. Welke informatie mag de bedrijfsarts of arbodienst met u delen?

In het algemeen geldt dat de bedrijfsarts alleen de informatie deelt die u in staat stelt maatregelen te nemen voor de re-integratie van uw zieke werknemer. Noodzakelijke gegevens zijn onder andere:

• beperkingen;
• mogelijkheden voor aangepast werk;
• verwachte duur van het verzuim;
• lichamelijke en/of psychische beperkingen. 

De bedrijfsarts mag u niets vertellen over de ziekte die uw werknemer beperkt om weer aan het werk te gaan. Voordat hij met u de noodzakelijke gegevens deelt zal hij met uw werknemer bespreken welke informatie hij zal delen. Uw werknemer hoeft hiervoor geen toestemming te geven aan de bedrijfsarts

De bedrijfsarts nodigt de zieke werknemer uit en doet onderzoek naar de klachten of de redenen voor de arbeidsongeschiktheid. De bedrijfsarts probeert inzicht te krijgen in:

• wie de zieke werknemer is en wat zijn persoonlijkheid is;
• de reden waarom uw werknemer deze klacht op dit moment heeft;
• wat de relatie is tussen de werkzaamheden en de klachten;
• de mogelijkheden die uw werknemer nog heeft om werk te verrichten;
• de noodzaak voor aanpassingen om de werknemer weer aan het werk te krijgen.

Het juridisch kader waarin een bedrijfsarts beweegt wordt bepaald door verschillende wetten:

De rol van de bedrijfsarts wordt door de wet ingekaderd:

• Arbowet hoofdstuk 3, artikel 14 bepaalt dat de bedrijfsarts adviseert bij ziekteverzuimbegeleiding en wat zijn taken zijn.
• De bedrijfsarts moet BIG geregistreerd zijn.
• Uitvoeringswet Algemene verordening gegevensbescherming(AVG) bepaalt welke informatie de bedrijfsarts mag delen met werkgevers.

Rechten en plichten van de werknemer

Werknemers hebben tijdens ziekte bepaalde rechten, zoals recht op doorbetaling van loon (meestal 70% van het laatstverdiende loon) gedurende maximaal 104 weken. Dit recht gegarandeerd in het Burgerlijk Wetboek, boek 7 en verder uitgewerkt in artikel 629. Tegelijkertijd hebben werknemers de plicht om mee te werken aan hun re-integratie. Weigering zonder geldige reden kan leiden tot sancties, zoals het opschorten van de loonbetaling, zie hiervoor de Wet verbetering poortwachter. 

Preventie: de sleutel tot vermindering van ziekteverzuim

Preventie is een belangrijk onderdeel van effectief verzuimbeleid. Dit omvat het:

• creëren van een gezonde werkomgeving;
• aanbieden van periodieke medische onderzoeken;
• bevorderen van een open dialoog over gezondheid en welzijn op de werkvloer.

Het implementeren van preventieve maatregelen kan helpen ziekteverzuim te verminderen en draagt bij aan een positieve bedrijfscultuur. 

Artikel 18 van de Arbowet verplicht u een Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek(PAGO) aan te bieden aan uw werknemers. Deze maatregel is erop gericht om arbeidsrisico’s voor de gezondheid van uw werknemers zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken. Waar de PAGO precies uit bestaat verschilt van bedrijf tot bedrijf en van situatie tot situatie.  Preventie is nogmaals leidend en daarom dient u de PAGO af te stemmen op de resultaten van een eerdere Risico Inventarisatie en Evaluatie(RI&E). 

Een RI&E is een nuttig instrument om arbeidsrisico’s te beperken. Uit onderzoek is gebleken dat werkgevers die serieus de RI&E uitvoeren en opvolgen, minder kampen met ziekteverzuim in hun bedrijf of organisatie. De Arbowet verplicht u om een schriftelijke RI&E en bijbehorend plan van aanpak(PvA) te maken. De Nederlandse ArbeidsInspectie controleert 

Implementatie van een effectief verzuimbeleid

Een duidelijk verzuimbeleid helpt bij het beheren van ziektegevallen en het voorkomen van misverstanden. Dit beleid moet onder meer de procedures voor ziekmelding, de rol van de bedrijfsarts, en het re-integratieproces omvatten. Communicatie is hierbij erg belangrijk: zorg ervoor dat alle werknemers bekend zijn met het beleid en weten wat er van hen verwacht wordt bij ziekte. Het voeren van een duidelijk verzuimbeleid is bij wet vastgelegd in hoofdstuk 2 van het Arbeidsomstandighedenbesluit.

Arbodienst helpt bij ziekteverzuim

In art. 2.9 van het Arbobesluit beschrijft de wetgever de adviserende rol van de arbodienst. Deze adviseert bij het voeren van een ziekteverzuimbeleid dat systematisch, gestructureerd en effectief is. Het doel is en blijft het voorkomen en beperken van ziekteverzuim. Daarnaast verplicht de wet dat u een basiscontract sluit met een arbodienst of bedrijfsarts.

Conclusie

Als HR-professional of werkgever bent u de spil in het succesvol navigeren door de uitdagingen van ziekteverzuim. Uw inzet voor het begrijpen en toepassen van de arbeidsrechtelijke kaders, zoals de Wet verbetering poortwachter en de privacywetgeving, stelt u in staat om ziekteverzuim effectief te beheren. Door proactief te investeren in preventie en het bevorderen van een cultuur waarin gezondheid en welzijn centraal staan, vermindert u niet alleen ziekteverzuim, maar draagt u ook bij aan een positiever en productiever werkklimaat.

Take aways

• HR-professional of werkgever is het belangrijk om grondige kennis te hebben van relevante wetgeving rondom ziekteverzuim, waaronder de Wet verbetering poortwachter en de AVG.
• Een constructieve samenwerking tussen de zieke werknemer, de arbodienst of bedrijfsarts en uzelf is essentieel om het re-integratieproces soepel te laten verlopen.
• Geef prioriteit aan preventieve maatregelen om een gezonde werkomgeving te creëren die ziekteverzuim vermindert en welzijn bevordert.
• Ontwikkel en communiceer een duidelijk verzuimbeleid waarin de procedures, verwachtingen en rechten en plichten van alle betrokken partijen zijn vastgelegd.
• Een proactieve benadering van ziekteverzuim, gericht op preventie en vroege interventie, helpt niet alleen aan de wettelijke vereisten te voldoen, maar bevordert ook een gezondere, meer inclusieve en productievere werkomgeving.