Het RI&E-plan van aanpak: Stappen voor het aanpakken van risico's

Als werkgever of HR-professional bent u ongetwijfeld bekend met de term risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Echter, het ontwikkelen van een effectief plan van aanpak na de RI&E is een stap die vaak minder aandacht krijgt, maar wel belangrijk is. Het komt nog te vaak voor dat bedrijven niet over een deugdelijk plan van aanpak beschikken meldt de Arbeidsinspectie Nederland. Het plan van aanpak bepaalt welke maatregelen u gaat nemen om de geïdentificeerde risico's daadwerkelijk tegen te gaan. In deze blog, bekijken we secuur welke stappen nodig zijn om risico's effectief aan te pakken.

Stap 1: Risico's inventariseren en evalueren

De eerste stap is de RI&E zelf. Dit is een systematische inventarisatie van alle mogelijke risico's in uw werkomgeving. Denk hierbij aan zaken als machineveiligheid, werkstress, of blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Maar ook ongewenste omgangsvormen op de werkvloer zoals discriminatie.

Als bijvoorbeeld een productiebedrijf nieuwe machines introduceert zonder adequate risicobeoordeling, dan kan dit leiden tot meerdere kleine incidenten en uiteindelijk tot een ernstig ongeval. In 2022 zijn 2.357 slachtoffers van een arbeidsongeval gemeld. Helaas zaten hier ook 40 dodelijke slachtoffers tussen.

Voordat u begint met de eerste stap van de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E), is een grondige voorbereiding essentieel. Deze voorbereidende fase omvat het verzamelen van relevante informatie en het betrekken van de juiste mensen bij het proces. Hier is hoe u dit strategisch aanpakt:

RI&E ; wat eraan voorafgaat

Allereerst, verzamel alle beschikbare informatie over uw werkprocessen en werkomgeving. Dit omvat bedrijfsprocessen, werkprocedures, en eerder geïdentificeerde risico's. Verzamel ook gegevens over eerdere incidenten en bijna-ongevallen, alsmede feedback van werknemers over hun ervaringen en zorgen op de werkvloer. Bij het veranderen of aanpassen van werkprocessen binnen uw bedrijf is het uitvoeren van een RI&E noodzakelijk.

Betrokkenheid van werknemers bij de RI&E

Betrek uw werknemers actief bij dit proces. Zij zijn tenslotte degenen die dagelijks met de risico's te maken hebben en kunnen waardevolle inzichten bieden. Organiseer bijvoorbeeld brainstormsessies of enquêtes om hun input te verzamelen. Met een casus maken we duidelijk wat u het beste kunt doen.

Casus: Technisch bedrijf "De Kabel".

Technisch bedrijf "De Kabel", een middelgroot technisch bedrijf, besluit haar productielijn te moderniseren met geavanceerde machines. Voorafgaand aan de aanschaf van deze machines, neemt het managementteam de tijd om alle relevante informatie te verzamelen. Het bedrijf analyseert de bestaande werkprocessen en identificeert potentiële risico's die met gebruik van de nieuwe machines samenhangen. 

Samenwerking met preventiemedewerkers

Technisch bedrijf "De Kabel" betrekt haar  preventiemedewerkers vroegtijdig in het proces. Deze professionals helpen bij het beoordelen van de veiligheidsaspecten van de nieuwe machines en geven aanbevelingen voor aanvullende veiligheidstrainingen voor het personeel. Preventiemedewerkers kunnen hiernaast het contact onderhouden met de OR of andere personeelsvertegenwoordiging, waarmee de OR of personeelsvertegenwoordiging zijn rol kan uitoefenen en zeggenschap kan houden over de ontwikkelingen rondom het veiliger maken van de werkplek. Hiermee zorgt u voor een groter draagvlak onder uw werknemers bij de ontwikkelingen binnen uw bedrijf.

Feedback van werknemers bij aanpak RI&E

Het management van technisch bedrijf "De Kabel" besluit ook om de feedback van haar werknemers te verzamelen. Het bedrijf houdt een serie workshops waar werknemers hun zorgen kunnen uiten over de nieuwe machines en suggesties kunnen doen voor noodzakelijke  veiligheidsmaatregelen.

Risico -inventarisatie en -evaluatie (RI&E)

Met alle verzamelde informatie voert technisch bedrijf "De Kabel" een grondige risico -inventarisatie en - evaluatie uit. Het management identificeert niet alleen de directe risico's van de nieuwe machines, zoals het risico op snijwonden of beknelling, maar ook indirecte risico's zoals toegenomen werkstress door de complexiteit van de nieuwe apparatuur.

Dankzij deze zorgvuldige voorbereiding kan technisch bedrijf "De Kabel" de RI&E met vertrouwen starten. Het management heeft een duidelijk beeld van de bestaande situatie en mogelijke risico's die de nieuwe technologie met zich meebrengt. Dit zorgt voor een vlot en effectief proces, waarbij zowel het management als de werknemers zich gehoord en betrokken voelen.

In uw situatie kan een soortgelijke aanpak heel nuttig zijn. Neem de tijd voor deze cruciale voorbereidende fase voordat u begint met de systematische inventarisatie van risico's. Dit zal niet alleen de kwaliteit van uw RI&E verbeteren, maar ook de betrokkenheid en het vertrouwen van uw werknemers in het proces vergroten.

Stap 2: Prioriteit bij aanpak risico's 

Stap 4: Implementatie RI&E-plan van aanpak

De volgende stap is de implementatie van het RI&E plan van aanpak. Dit vereist vaak een multidisciplinaire aanpak. Zo kan het zijn dat u trainingen moet organiseren, nieuwe veiligheidsuitrustingen moet aanschaffen of wijzigingen in de werkomgeving moet aanbrengen. Zo kan bijvoorbeeld een bouwbedrijf risico's op vallen verminderen door betere valbeveiliging te installeren en tegelijkertijd door het geven van veiligheidstrainingen aan werknemers.

Stap 5: Monitoring en evaluatie plan van aanpak

Het is essentieel om de voortgang en effectiviteit van het plan van aanpak te monitoren en te evalueren. Dit helpt om te verzekeren dat de genomen maatregelen effectief zijn en om waar nodig bij te sturen. Bijvoorbeeld, een zorginstelling implementeert maatregelen om rugklachten bij medewerkers te verminderen. Door regelmatig de medewerkers naar hun ervaringen te vragen en verzuimgegevens te analyseren, kan de zorginstelling de effectiviteit van deze  aanpak beoordelen.

Stap 6: Toetsen RI&E-plan van aanpak 

Als u meer dan 25 werknemers in dienst heeft dan moet u zowel uw RI&E als uw plan van aanpak laten toetsen. U moet dit laten doen door een gecertificeerde kerndeskundige of een gecertificeerde arbodienst. Bij de toetsing wordt gecontroleerd of:

• alle risico’s zijn geïnventariseerd;
• de situatie in het bedrijf goed is weergeven;  
• de meest actuele normen en richtlijnen zijn gebruikt. 

Stap 7: Bijstellen RI&E-plan van aanpak

Op basis van de monitoring en evaluatie kan het nodig zijn uw plan van aanpak bij te stellen. Dit zorgt ervoor dat uw aanpak blijft aansluiten bij de veranderende omstandigheden en risico’s binnen uw bedrijf.

Stel dat een logistiek bedrijf AI-gestuurde robots in zijn magazijn introduceert. AI gestuurde robots kunnen de volgende nieuwe risico's met zich meebrengen:

• Fysieke veiligheidsrisico's.
  • Risico's door interactie tussen robots en werknemers, zoals botsingen.
• Risico’s voor cyberveiligheid.
  • Kwetsbaarheid voor cyberaanvallen, wat kan leiden tot datalekken.
• Ergonomische risico's.
  • Veranderingen in werkprocessen en -omgevingen.

Het bedrijf moet haar RI&E bijwerken en een nieuw plan van aanpak ontwikkelen denk aan:

• Training en bewustwording waarbij werknemers worden getraind om veilig te werken met robots en cyberveiligheid.
• Veiligheidsmaatregelen waarbij fysieke barrières en protocollen voor cybersecurity worden gerealiseerd.
• Ergonomische aanpassingen aan de werkplekken om het risico op beroepsziekten te verkleinen.

Regelmatige evaluatie en aanpassing van het plan van aanpak zijn noodzakelijk om de veiligheid te waarborgen op het vlak van deze revolutionaire technologie.

Conclusie

Na de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) ligt uw volgende cruciale stap in het opstellen van een effectief plan van aanpak. Dit plan is uw route naar een veiligere werkomgeving en toont uw toewijding aan het welzijn van uw werknemers. Met duidelijke doelen, specifieke acties, en realistische deadlines zorgt u ervoor dat de geïdentificeerde risico’s effectief worden aangepakt. 

Actieve betrokkenheid van medewerkers en samenwerking met preventiemedewerkers is hierbij onmisbaar. Na het identificeren van risico's, is het ontwikkelen van een plan van aanpak belangrijk waarin u de geïnventariseerde risico’s rangschikt op prioriteit.

Implementatie, monitoring, evaluatie en aanpassing van dit plan zijn noodzakelijke stappen om de effectiviteit te waarborgen en te zorgen dat uw aanpak blijft aansluiten bij veranderende omstandigheden, zoals bij de introductie van AI-gestuurde technologieën. Vergeet niet dat bij bedrijven met meer dan 25 werknemers de RI&E en het plan van aanpak getoetst moeten worden door een gecertificeerde kerndeskundige of gecertificeerde arbodienst. Uw rol in dit proces is van grote waarde voor een veilige en gezonde werkomgeving.