Langdurig ziekteverzuim voorkomen met een burn-out proof beleid

Burn-out is een van de grootste oorzaken van langdurig ziekteverzuim, en de negatieve impact op uw bedrijf kan groot zijn. Neem bijvoorbeeld de kosten door burn-out, wel 3,1 miljard euro per jaar voor Nederlandse bedrijven. Omdat voorkomen beter is dan genezen, is het belangrijk een burn-out proof beleid te ontwikkelen. In dit artikel gaan we in op langdurig ziekteverzuim voorkomen, met het oog op preventie, re-integratie maar ook de voordelen van vitaliteit.

De oorzaken kennen om langdurig ziekteverzuim te voorkomen

Ziekteverzuim wordt langdurig genoemd wanneer uw werknemer langer dan 4 weken ziek is gemeld en niet kan werken. Maar wat zijn de specifieke oorzaken die hier aanleiding toe geven? Uw werknemers zijn normaal gesproken natuurlijk redelijk snel over een griepje of verkoudheid heen. Of wanneer uw werknemer fysiek iets scheelt maar nog wel gewoon zijn of haar werk kan doen, bijvoorbeeld als iemand voornamelijk zittend werk doet. Ziekteverzuim wordt vaak langdurig wanneer er iets scheelt dat niet binnen korte tijd kan worden opgelost. Om langdurig ziekteverzuim te voorkomen is het belangrijk de oorzaken in kaart te brengen. Uit onderzoek zijn hier bepaalde statistieken uit gekomen die de voornaamste oorzaken noemen die leiden tot langdurig ziekteverzuim:

• 27% van al het werkgerelateerd ziekteverzuim komt door psychosociale arbeidsbelasting (PSA). Dat is ruim de helft van alle werkgerelateerde verzuimdagen. Daarnaast wordt 64 procent van de werkgerelateerde verzuimkosten door PSA veroorzaakt door de vaak lange duur van het verzuim:
  • Burn-out is een van de belangrijkste oorzaken van langdurig ziekteverzuim. TNO onderzocht dat in 2019 1,3 miljoen werknemers last van burn-out klachten hadden. Daarbij komt dat de gemiddelde duur van een burn-out op dit moment 290 dagen is.
  • Over het algemeen ontstaat burn-out bij een opeenstapeling of combinatie van verschillende factoren. Deze hangen samen met werk, de persoon en de maatschappij.
  • Conflicten op het werk kunnen ook zorgen voor afwezigheid, stress en druk.
• Fysieke arbeidsbelasting is de volgende grootste oorzaak met 11% van al het werkgerelateerd ziekteverzuim, en veroorzaakt 20 procent van de verzuimkosten. Denk hierbij aan klachten aan het bewegingsapparaat door fysiek zwaar werk of uitvallen door een onveilige werksituatie of ongelukken.
• Ziekteverzuim kan ook als langdurig worden benoemd wanneer uw werknemer meerdere periodes kort achter elkaar afwezig is.

Wat is burn-out?

• Burn-out is een van de belangrijkste oorzaken van langdurig ziekteverzuim. Dit komt voornamelijk omdat de duur van het herstel van burn-out vaak lang kan zijn. Deze is namelijk inmiddels van 242 naar 290 dagen gestegen in. Daarnaast hebben steeds meer mensen last van burn-out. TNO onderzocht dat in 2019 1,3 miljoen werknemers last van burn-out klachten hadden. De impact hiervan op uw bedrijf kan ernstig zijn, over het algemeen kost burn-out bedrijven jaarlijks 3,1 miljard euro per jaar. Langdurig ziekteverzuim voorkomen door het aanpakken van burn-out is daarom zeer belangrijk.

Waardoor ontstaat burn-out?

Over het algemeen wordt burn-out veroorzaakt door een variatie aan factoren, en een langdurige periode van stress en inspanning. Maar dit is niet zomaar stress. Burn-out wordt specifiek door werkstress veroorzaakt, oftewel stress gerelateerd aan of op het werk. Een gezonde mate van werkstress kan natuurlijk juist positief werken om productiviteit te stimuleren. Bijvoorbeeld wanneer er een deadline gehaald moet worden, of wanneer er snel gehandeld moet worden. Maar wanneer deze stress excessief wordt en uw werknemer een te lange tijd hieronder gebukt gaat zonder verlichting, kan dit langdurig ziekteverzuim tot gevolg hebben. Om langdurig ziekteverzuim te voorkomen is het belangrijk de signalen te signaleren:

• In een vroeger stadium is er sprake van overspannenheid bij uw werknemer, en is het op dat moment nog mogelijk met voldoende rust en aanpassingen te herstellen en een echte burn-out te voorkomen. 
• Wanneer uw werknemer in een burn-out terecht komt, zijn zijn of haar mentale en fysieke energiereserves als het ware op. Het herstellen van een burn-out is zeker zo gemakkelijk nog niet, en is vaak een langdurig proces. 

Burn-out proof beleid om langdurig ziekteverzuim te voorkomen

Langdurig ziekteverzuim oorkomen is dus beter dan genezen, zeker met een herstel dat zo lang kan duren. Om een beleid op te zetten dat burn-out proof is, zijn een aantal onderdelen belangrijk:

• Ten eerste is er de preventie van een te hoge psychosociale arbeidsbelasting en burn-out. Het voorkomen van burn-out is een grote aanwinst in het voorkomen van langdurig ziekteverzuim, en u heeft hier al werkgever ook veel invloed op. Zoals:
  • Het op tijd signaleren van de eerste klachten van een beginnende burn-out, zodat er interventies kunnen worden ingezet. Wanneer uw werknemer overspannen is, is het noodzaak in te grijpen zodat dit niet overgaat tot een burn-out. 
  • De werksituatie te onderzoeken en te zorgen voor een veilige omgeving, fysiek maar ook mentaal, zoals bij conflicten of een te hoge werkdruk.
  • Het voorkomen van een te hoge PSA ligt ook vastgelegd als verplichting aan de werkgever. Hierbij gaat het ook om risico’s in kaart brengen, een plan van aanpak opstellen en maatregelen uitvoeren.
• Ten tweede is het een goed idee aandacht te geven aan vitaliteit binnen uw beleid. Een vitaliteitsbeleid is gericht op het verbeteren van de gezondheid van uw werknemers, en hun weerstand tegen eventuele zaken die verzuim kunnen veroorzaken.

Langdurig ziekteverzuim voorkomen en burn-out

Werkstress is de belangrijkste oorzaak voor burn-out. Werkstress kan niet altijd voorkomen worden en een gezonde werkstress is vitaal voor een productieve werkvloer. Het is belangrijk om excessief werkstress als ook klachten van overspannenheid te signaleren en in te grijpen voordat dit uitloopt op een burn-out. Een effectief beleid zorgt ook voor preventie van problemen door andere risico’s, zoals een onveilige werksituatie of conflicten.

Signaleren van oorzaken voor langdurig ziekteverzuim

Om burn-out, maar ook ander letsel in de gaten te houden voordat het een aanleiding kan geven tot langdurig ziekteverzuim is het belangrijk te begrijpen hoe de situatie op de werkvloer is, en een oog houden op de gezondheid en het gedrag van uw werknemers. Dit kan bijvoorbeeld met periodiek uitgevoerde onderzoeken om langdurig ziekteverzuim te voorkomen. Belangrijk is het om dan passende interventies uit te voeren die ergere gevolgen voorkomen. Als leidinggevende kunt u zich voorbereiden om de eerste klachten vroegtijdig te signaleren, zoals:

• Gedrag, zoals wanneer uw werknemer opvallend snel prikkelbaar is, gehaast en rusteloos, veel fouten maakt en zaken uitstelt.
• Psychische klachten, zoals een slechte concentratie, geheugenproblemen, snel emotioneel zijn en lusteloosheid.
• Lichamelijke klachten, zoals slaapproblemen, hartkloppingen, hoofdpijn, een veranderde eetlust en buikpijn. Stress kan allerlei lichamelijke gevolgen tot stand brengen die niet goed te herleiden zijn tot andere fysieke oorzaken.

Onderzoeken

Er zijn verschillende onderzoeken en scans die kunnen worden uitgevoerd om de stand van zaken in kaart te brengen binnen een bedrijf. Van fysiek tot mentaal, tot de sfeer op de werkvloer interpersoonlijk. Voor dit soort onderzoeken is het aan te raden professionals in te huren die een objectief perspectief op de werksituatie kunnen nemen en systematisch te werk gaan. Om langdurig ziekteverzuim te voorkomen is het belangrijk de volgende onderzoeken uit te voeren:

• Risico-Inventarisatie & Evaluatie: 
  • Dit is een onderzoek naar risico’s omtrent arbeidsomstandigheden waarbij oplossingen kunnen worden opgesteld. Het is uiterst belangrijk en verplicht om een RI&E uit te voeren zodat u een veilige werksituatie kunt garanderen voor uw werknemers.
• Preventief medisch onderzoek (PMO) of een periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO):
  • Hiermee krijgt u inzicht in de algemene gezondheid van uw werknemers. Eventuele lichamelijke of mentale klachten kunnen in kaart worden gebracht zodat ernstiger letsel kan worden voorkomen.
• Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) en werkdrukonderzoek: 
  • Deze onderzoeken kijken naar de stand van zaken als het gaat om werksfeer, werkstress en druk. Een belangrijk onderzoek als het gaat om het opsporen van conflicten, maar ook signalen die kunnen leiden tot burn-out.
• Preventiemedewerker:
  • Het is niet alleen verplicht als werkgever om een preventiemedewerker aan te wijzen, deze werknemer kan een extra oog in het zeil houden om risico’s op tijd in kaart te brengen en u kan adviseren om potentieel ziekteverzuim te voorkomen. 

Interventies

Wanneer sprake is van risico’s is het belangrijk in te grijpen zodat het niet van kwaad tot erger gaat. Bij een RI&E is het natuurlijk vanzelfsprekend dat een plan van aanpak wordt opgesteld en uitgevoerd. Bijvoorbeeld door de werksituatie veiliger te maken met verschillende aanpassingen of door de werkdruk te verminderen met het inhuren van extra krachten. Maar wanneer het gaat om specifieke werknemers die moeten worden behandeld is een persoonlijke benadering het beste om langdurig ziekteverzuim te voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan:

• Het bespreekbaar maken van werkstress, maar ook privé problemen die kunnen bijdragen aan werkstress. 
• Het beschikbaar stellen van hulpmiddelen, zoals een bedrijfspsycholoog of een coach.

Vitaliteitsbeleid voor een betere weerstand

Een vitaliteitsbeleid is gericht op het stimuleren van een betere gezondheid bij uw werknemers. Volgens onderzoek is dit niet alleen effectief op het voorkomen van langdurig ziekteverzuim, maar zorgt het ook voor veel positieve gevolgen. Zoals werknemers die gelukkiger zijn, productiever werken en hogere kwaliteit werk leveren. Daarbij is een onderdeel van vitaliteit ook mentaal, zoals de ruimte voor innovatie en ontwikkeling om motivatie te stimuleren bij uw werknemers. Een aantal voorbeelden die kunnen worden ingezet in een vitaliteitsbeleid:

• Bij fysiek zwaar werk kan uw werknemer al vroeg (deels) arbeidsongeschikt raken door lichamelijke mankementen. Door te investeren in duurzame inzetbaarheid zorgt u voor werknemers die hun werk langdurig zullen kunnen uitvoeren. Denk hierbij aan een investering in ergonomie en hulpmiddelen bij het werk.
• De onderlinge contacten versterken, voor een beter presterend team en een goede werksfeer. Dit voorkomt conflicten of werkstress vanuit problemen in de samenwerking. Denk hierbij aan teamuitjes, maar ook aan momenten binnen het werk om te socializen.
• Een gezonde leefwijze stimuleren, door bijvoorbeeld sportmogelijkheden aan te bieden ofwel via een abonnement, het opzetten van hardloopgroepjes of online activiteiten. Ook het zorgen voor gezonde voeding, door bijvoorbeeld de bedrijfskantine te updaten of gratis fruit aan te bieden op kantoor.

Takeaways

• Psychosociale arbeidsbelasting met burn-out als gevolg is de grootste oorzaak van langdurig ziekteverzuim, met fysieke arbeidsbelasting op nummer twee van de belangrijkste oorzaken.
• Een beleid dat gericht is op het voorkomen van langdurig ziekteverzuim moet daarom veel aandacht geven aan het voorkomen van burn-out maar ook fysieke klachten.
• Door middel van het vroegtijdig signaleren van risico’s, zoals met onderzoeken als een RI&E of een actieve inmenging van uw preventiemedewerker, is een plan van aanpak op te stellen zodat u maatregelen kunt nemen.
• Een vitaliteitsbeleid zorgt voor extra weerstand bij uw werknemers, zodat ze weerbaarder zijn voor eventuele risico’s van burn-out of ander letsel.