Preventieve maatregelen voor burn-out op het werk: Het creëren van een gezonde werkcultuur

Burn-out op het werk blijft de gemoederen bezig houden en niet onterecht. Burn-out betekent voor de werknemer een hele moeilijke en zware tijd en voor u,de werkgever, een tijd waarin veel aandacht moet worden besteed aan monitoring en beleiding van de werknemer. Tegelijkertijd moet u ervoor zorgen dat opgelopen achterstanden worden ingehaald. Preventieve maatregelen om burn-out op het werk te voorkomen zijn dan ook een logische volgende stap. In het algemeen is het creëren van een gezonde werkcultuur een vereiste om ook de commerciële gezondheid van uw bedrijf of organisatie veilig te stellen.

Preventie verankerd in arbobeleid

Preventie van het ontstaan van burn-out maar ook het creëren van een gezonde werkcultuur lijkt een vanzelfsprekende zaak, omdat het ingrijpende gevolgen kan hebben voor de continuïteit van uw bedrijf of organisatie. Toch zijn er bedrijven waar men om verschillende redenen niet slaagt in het succesvol tegengaan van burn-out en het optuigen van een gezonde werkcultuur.
De overheid heeft arbobeleid ontwikkeld om hierbij te helpen. De wet helpt en is een stok achter de deur om te zorgen dat de aandacht voor arbeidsomstandigheden niet verwatert. Als werkgever heeft u de plicht om uw werknemers veilig en gezond te laten werken. U moet hiervoor arbobeleid opstellen en uitvoeren. Hierbij heeft u de inspraak en samenwerking nodig van de vertegenwoordiging van uw werknemers. Dan gaat het om de ondernemingsraad of personeelsvereniging maar ook om de vakbonden.

Onderdelen arbobeleid

Het arbeidsomstandighedenbeleid dat u opstelt en uitvoert moet in ieder geval bestaan uit:

• risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E);
• ziekteverzuimbeleid;
• bedrijfshulpverlening (BHV);
• preventiemedewerker;
• periodiek arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (PAGO).

Risico-inventarisatie en -evaluatie(RI&E)

Voor ons is nu even de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) van belang. Om burn-out op het werk te voorkomen, moet u natuurlijk eerst alle risico's in kaart brengen die kunnen leiden tot een burn-out. Daarnaast biedt het inventariseren ook kansen, omdat u hiermee op termijn verzuim kunt verminderen en dus kosten kunt besparen. De risico-inventarisatie en -evaluatie kan voor u worden uitgevoerd door een gecertificeerde arbodienst. Gecertificeerde arbodeskundigen zijn bevoegd om de betrouwbaarheid en actualiteit van de risico-inventarisatie en -evaluatie te toetsen.

Als u een RI&E uitvoert binnen uw bedrijf of organisatie heeft dat voordelen, omdat het goed inzicht geeft in risico’s voor de veiligheid, gezondheid en het welzijn van uw werknemers. Met een risico-inventarisatie en -evaluatie kan ook de kans, aard van de schade, en de nadelige effecten van de geïnventariseerde risico’s duidelijk worden. De RI&E is een vast onderdeel van het Arbobeleid.

Arbobeleid is cyclisch en gaat uit van het Plan, Do, Check, Act-principe. Dit betekent dat na het inventariseren en evalueren van de risico’s op burn-out op uw werkvloer u een plan van aanpak moet maken om over te gaan tot het nemen van maatregelen tegen burn-out.

Actuele ontwikkelingen aangaande RI&E

Actuele ontwikkelingen rondom de RI&E betreffen voornamelijk het meer betrekken van de werknemers bij het hele proces van risico-inventarisatie en-evaluatie. Het inzicht dat in samenspraak en overleg met werknemers risico’s beter kunnen worden vermeden, begint in te dalen bij bedrijven en organisaties. Werknemers zien vaak beter waar risico's liggen, maar ook waar mogelijke oplossingen liggen om risico's binnen het bedrijf of organisatie te voorkomen. Door uw werknemers meer te betrekken bij het uitvoeren van een RI&E kunt u beter preventief burn-out op het werk tegengaan. 

Preventieve maatregelen voor burn-out op het werk

Na het uitvoeren van de verplichte RI&E heeft u de risico's op burn-out op het werk in kaart gebracht. Tijd voor maatregelen om burn-out tegen te gaan, waarmee u bijdraagt aan een gezonde werkcultuur binnen uw bedrijf of organisatie. Hoogleraar Arbeidspsychologie Arnold Bakker geeft drie aanbevelingen: 

• Verantwoordelijkheid van werkgevers

Regie moet de verantwoordelijkheid blijven van werkgevers, ook al is de behoefte aan autonomie bij werknemers aanwezig. Hierbij moet u als werkgever goed letten op wat de individuele behoeften zijn van de verschillende werknemers. 

• Sommige werknemers kunnen te veel autonomie ervaren als aan het eigen lot te worden overgelaten. Werknemers voelen zich vaak niet geheel vrij om grenzen aan te geven of om hulp te vragen.
• Formuleer en voer standaard een vitaliteitsbeleid uit binnen uw bedrijf of organisatie. Bied een health-check aan, inventariseer aan de hand van vragenlijsten werkvermogen, leefstijl en energie. Laat een PMO uitvoeren onder uw werknemers. Dit kan een maatregel zijn naar aanleiding van de resultaten van de RI&E.

Ook in tijden dat alles naar wens gaat binnen het bedrijf of organisatie, waarbij het ziekteverzuim laag is en er geen sprake is van burn-out, is het noodzakelijk aandacht te besteden aan preventieve maatregelen tegen burn-out op het werk. Het risico is te groot dat het ziekteverzuim snel oploopt en dat er zich gevallen van burn-out voordoen binnen uw bedrijf of organisatie. Verzuim door werkstress kostte in 2020 per werknemer 11.000 euro’s volgens TNO. In 2018 was dit nog 9.100 euro’s.

Expertise van een gecertificeerde arbodienst betrekken bij het formuleren, uitvoeren en evalueren van preventieve maatregelen voor burn-out op het werk is een verstandige keuze. Hoe voorkomt ue dat de werkdruk niet te hoog oploopt? Hoe voorkomt u dat werknemers zich niet durven uitspreken of durven grenzen aan te geven? Vragen waarbij een kerndeskundige geleverd door een arbodienst een passend antwoord kan helpen te formuleren. De investering in een arbodienst kan u op de langere termijn een hoop kosten besparen.  

• Werkplezier als preventieve maatregel voor burn-out op het werk

Hoe verlaagt u ziekteverzuim beter dan door het verhogen van het werkplezier? Als werknemers plezier in hun werk hebben, krijgen ze ook meer energie van hetgeen zij doen. Werknemers die plezier hebben in hun werk zijn efficiënter en meer bevlogen. Adviesbureau Gallup becijferde dat bevlogen werknemers 40% minder verzuimen vanwege ziekte. Bedrijven die bevlogen en veerkrachtige werknemers in dienst hebben, maken 20% meer winst en kunnen rekenen op 10% meer klantloyaliteit. Werkplezier moet worden georganiseerd en komt niet vanzelf. Werkplezier creëert u zo:

• goede werkomstandigheden

• zinvol werk

• ontplooiingsmogelijkheden

• goede arbeidsvoorwaarden 

• prettige werkcultuur 

Zorg dat werk plezier en voldoening Formuleer en voer standaard een vitaliteitsbeleid uit binnen uw bedrijf of organisatie. Bied een health-check aan, inventariseer aan de hand van vragenlijsten werkvermogen, leefstijl en energie. Laat een PMO uitvoeren onder uw werknemers. Dit kan een maatregel zijn naar aanleiding van de resultaten van de RI&E.geeft, want uiteindelijk brengen werknemers het grootste deel van hun volwassen leven door op het werk. Soms langer bij het koffieapparaat dan achter het bureau, maar dat mag de pret niet drukken.

Creëer een gezonde werkcultuur om burn-out te voorkomen

Een gezonde werkcultuur om burn-out te voorkomen is belangrijk voor de continuïteit en winstgevendheid van uw bedrijf. Dit blijkt uit onderzoek van Cognizant en HFs Research. Actief werken aan de werkcultuur geeft uitzicht op een hogere omzet. In een gezonde bedrijfscultuur spelen leidinggevenden een cruciale rol. De voorbeeldfunctie van leidinggevenden inspireert zowel werknemers als collega’s. Het is daarom belangrijk om managers en andere leidinggevenden te trainen en op te leiden in een nieuwe en gezondere werkcultuur. 

• Daarnaast is de inbreng van werknemers cruciaal. Wat verwachten werknemers van u? Hoe kunt u daarin voorzien als het gaat om het bevorderen van zowel hun fysieke als mentale gezondheid? Een gezonde werkcultuur impliceert een constructieve manier van communicatie tussen u en leidinggevenden, maar ook met werknemers in het algemeen. Daarnaast dient het beleid binnen het bedrijf onderhevig te zijn aan de cyclus van Plan, Do, Check, Act. Burn-out voorkomen betekent werkdruk onder controle houden, waarbij gekeken moet worden naar bijvoorbeeld secundaire arbeidsvoorwaarden en het vinden van een goede werk-privébalans.

Een gezonde werkcultuur moet gericht zijn op duurzame inzetbaarheid van werknemers. Hierbij houdt u als werkgever zoveel mogelijk rekening met de omstandigheden en wensen van uw werknemers in de verschillende fasen van hun loopbaan. Werknemers moeten hun taken kunnen verrichten “op een zodanige manier dat de mogelijkheid om het werk te verrichten niet wordt ondermijnd en er zelfs door toeneemt", stelt het rapport “Duurzaam Inzetbaar, werk als waarde” van augustus 2010. Duurzame inzetbaarheid strekt zich uit over alle aspecten van het werk of de werkomgeving. Belangrijke aandachtsgebieden zijn hierbij:

• Ongewenst gedrag op de werkvloer verminderen 

• Agressie en geweld op de werkvloer verminderen 

• Werkend leren mogelijk maken

• Gezondheid en vitaliteit stimuleren

• Fysieke belasting op het werk verminderen

• Betrokkenheid van personeel bevorderen

Naast deze aspecten van duurzame inzetbaarheid kunt u ook denken aan organisatiecultuur en werksfeer, werkdruk, balans tussen werk en privé, leeftijd, competenties, leiderschap en managementstijl, bedrijfsgrootte, veiligheid, werktijden en waardering. Wanneer u met uw beleid inspeelt op deze factoren kan dat uw organisatie veel voordelen opleveren. 

Conclusie

Het creëren van een gezonde werkcultuur is een vereiste om de commerciële gezondheid van uw bedrijf of organisatie veilig te stellen. Als werkgever heeft u de plicht om uw werknemers veilig en gezond te laten werken. U moet hiervoor arbobeleid opstellen en uitvoeren. Om burn-out op het werk te voorkomen, moet u natuurlijk eerst alle risico's in kaart brengen die kunnen leiden tot een burn-out. 

Het periodiek uitvoeren van een RI&E is een goed instrument om risico’s in kaart te brengen. Daarnaast biedt het inventariseren ook kansen, omdat u hiermee op termijn verzuim kunt verminderen en dus kosten kunt besparen. De risico-inventarisatie en -evaluatie wordt in bepaalde gevallen uitgevoerd door een gecertificeerde arbodienst of door een arbodeskundige.

 Door meer uw werknemers te betrekken bij het uitvoeren van een RI&E kunt u beter preventief burn-out op het werk tegengaan. Preventieve maatregelen om burn-out te voorkomen behelzen weliswaar autonomie voor werknemers, maar regie over de werkzaamheden blijft de verantwoordelijkheid van de leidinggevende of werkgever. 

Vitaliteitsbeleid en werkplezier zijn belangrijke elementen in de preventie van burn-out op het werk. Goede werkomstandigheden, zinvol werk, ontplooiingsmogelijkheden, goede arbeidsvoorwaarden en een prettige werkcultuur dragen bij aan werkplezier. 

Preventieve maatregelen voor burn-out op het werk horen integraal onderdeel te zijn van een gezonde werkcultuur.  Een gezonde werkcultuur moet gericht zijn op duurzame inzetbaarheid van werknemers. Hierbij houdt u als werkgever zoveel mogelijk rekening met de omstandigheden en wensen van uw werknemers in de verschillende fasen van hun loopbaan. 

Takeaways

• Preventieve maatregelen zijn essentieel om burn-out op het werk te voorkomen en om de gezondheid van zowel de werknemer als de organisatie te waarborgen.
• Het opstellen en uitvoeren van een arbobeleid en het uitvoeren van een RI&E zijn belangrijke stappen om risico's op burn-out in kaart te brengen en preventieve maatregelen te nemen.
• Een gezonde werkcultuur kan bijdragen aan het voorkomen van burn-out.
• Het betrekken van werknemers bij de RI&E kan bijdragen aan het vermijden van risico's en het voorkomen van burn-out.
• Vitaliteitsbeleid moet u altijd up to date hebben; voer bijvoorbeeld regelmatig een PMO uit onder uw personeel.
• Verzuim door werkstress kostte in 2020 per werknemer 11.000 euro’s.
• Werkplezier is een goede maatregel tegen werkstress en tenslotte burn-out.
• Een gezonde werkcultuur moet gericht zijn op duurzame inzetbaarheid van werknemers.
• Ongewenst gedrag op de werkvloer, agressie en geweld op de werkvloer, werkend leren, gezondheid en vitaliteit, fysieke belasting op het werk en verminderde betrokkenheid van personeel zijn aandachtspunten bij duurzame inzetbaarheid van werknemers binnen uw bedrijf of organisatie.