Ziekteverzuim tijdens vakantie

Voor veel werknemers is vakantie een tijd om te ontspannen en de dagelijkse werkstress achter zich te laten. Toch komt het regelmatig voor dat medewerkers zich juist tijdens of vlak na hun vakantie ziek melden. Dit fenomeen, waarbij ziekteverzuim tijdens vakantie optreedt, roept vragen op over de werkdruk en stress die voorafgaat aan de vakantieperiode. In deze blog onderzoeken we de minder bekende oorzaken van ziekteverzuim tijdens vakanties, gaan we dieper in op het fenomeen "leisure sickness" en geven we u als werkgever praktische tips om dit probleem aan te pakken, met de focus op preventie en ondersteuning van uw personeel.

De vakantieparadox, waarom ziekteverzuim juist tijdens vakantie optreedt

U vraagt zich misschien af: waarom zouden werknemers ziek worden tijdens hun vakantie, een periode die bedoeld is om te herstellen? Het is niet ongewoon dat het lichaam juist dan signalen verwerkt die door de dagelijkse werkdruk onderdrukt zijn. Dit verschijnsel staat bekend als "leisure sickness", een term die wordt gebruikt om een toestand te beschrijven waarin mensen juist ziek worden wanneer ze eindelijk rust nemen na een periode van intense stress. Onderzoek van de Tilburg University uit 2002 onder leiding van professor Ad Vingerhoets toont aan dat ongeveer 3% van de bevolking lijdt aan symptomen van "leisure sickness." Dit verschijnsel komt vaker voor bij mensen met een hoge werkdruk en een sterk verantwoordelijkheidsgevoel.

Leisure sickness

Bij "leisure sickness" krijgt het lichaam, na maanden van constante werkdruk, eindelijk de kans om tot rust te komen, wat soms resulteert in het doorbreken van onderdrukte lichamelijke symptomen. Gedurende lange perioden van stress kunnen werknemers hun lichaam en geest overbelasten zonder dat ze dit direct opmerken. Wanneer het stressniveau plotseling afneemt, zoals vaak het geval is tijdens vakanties, reageert het lichaam door opgekropte vermoeidheid en zwakte te uiten. Deze reactie uit zich onder andere in:

• hoofdpijn
• spierpijn
• vermoeidheid
• misselijkheid
• griepachtige symptomen

Dit verschijnsel kan voor u als werkgever verwarrend zijn, omdat het lijkt alsof de vakantie, die bedoeld is om te herstellen, juist het tegenovergestelde effect heeft. Toch is het belangrijk om te begrijpen dat "leisure sickness" een teken is dat uw werknemer langdurig onder hoge druk heeft gestaan en dat er mogelijk sprake is van een verstoorde werk-privébalans.

Sarah’s onverwachte ziekteverzuim

Laten we het voorbeeld nemen van Sarah, een accountmanager bij een snelgroeiende startup. Na maanden van intense werkdruk, waarbij ze regelmatig overuren maakte om deadlines te halen, keek ze uit naar haar geplande vakantie naar Spanje. Maar toen ze eenmaal aankwam, voelde ze zich plotseling ziek. Wat een ontspannende vakantie moest worden, veranderde in dagen vol hoofdpijn, vermoeidheid en uiteindelijk een bezoek aan een lokale arts. Voor Sarah was dit een wake-up call: de stress die ze maandenlang had genegeerd, had haar ingehaald. Sarah besloot haar levensstijl drastisch te veranderen na haar vakantie. Met de steun van haar werkgever begon ze een mindfulnesstraining en werkte ze aan een gezonder werkritme. Voor haar werkgever was dit ook een signaal dat er iets moest veranderen in de aanpak van werkdruk en stressmanagement.

Hoe kunt u ziekteverzuim tijdens vakantie voorkomen?

U kunt als werkgever verschillende maatregelen nemen om ziekteverzuim tijdens vakantie te voorkomen. Hier zijn enkele praktische tips:

Pro-actief stressmanagement

Begin ruim voor de vakantieperiode met het monitoren van werkdruk en bied stressreducerende activiteiten aan. Regelmatige check-ins en het aanmoedigen van het nemen van kortere pauzes kunnen helpen om de werkstress te verminderen voordat de vakantie begint. Door de werkdruk geleidelijk te verlagen, voorkomt u dat uw werknemers in een situatie van "leisure sickness" terechtkomen.

Open communicatie

Zorg ervoor dat uw werknemers zich veilig voelen om stress en werkdruk te bespreken. Een cultuur waarin open communicatie wordt aangemoedigd, kan helpen om signalen van overbelasting vroegtijdig op te vangen, zodat er tijdig maatregelen kunnen worden genomen. Werknemers die hun zorgen en stress tijdig kunnen uiten, zijn minder geneigd om overbelasting mee te nemen in hun vakantieperiode.  Overweeg om regelmatig anonieme tevredenheidsonderzoeken te houden, waarmee werknemers hun zorgen kunnen uiten zonder angst voor repercussies.

Training voor leidinggevenden

Leidinggevenden spelen een cruciale rol in het herkennen van signalen van overbelasting bij hun teamleden. Trainingen in het herkennen van stresssignalen en het bieden van ondersteuning kunnen helpen om ziekteverzuim tijdens vakanties te voorkomen. Uit een onderzoek van Gallup bleek dat 70% van de variatie in betrokkenheid van werknemers te wijten is aan de manager. Dit benadrukt hoe belangrijk het is om leidinggevenden op te leiden in effectief stressmanagement. Leidinggevenden kunnen werknemers aanmoedigen om regelmatig korte pauzes te nemen en hun werkdruk te balanceren, wat de kans op "leisure sickness" verkleint. 

Gezondheidsbewustzijn bevorderen

Zet programma’s op die gericht zijn op het bevorderen van een gezonde levensstijl, zowel fysiek als mentaal. Dit kan variëren van workshops over gezonde voeding en voldoende slaap, tot het aanbieden van mindfulness en trainingen op het gebied van stressmanagement. Een gezonde levensstijl kan helpen om het lichaam beter voor te bereiden op periodes van ontspanning, waardoor de kans op ziekteverzuim tijdens vakantie afneemt. Het aanbieden van toegang tot een fitnessruimte of het organiseren van wekelijkse yogasessies kan ook bijdragen aan een gezonder werkklimaat. 

De rol van flexibele vakantieplanning

Een andere effectieve strategie is het overwegen van flexibele vakantieplanning. Door werknemers de mogelijkheid te bieden om hun vakantiedagen strategisch in te zetten wanneer ze merken dat ze overbelast raken, in plaats van te wachten op de standaard vakantieperiodes, kunt u helpen om stress op te vangen en ziekteverzuim te voorkomen. Flexibiliteit in vakantieplanning kan bijdragen aan een betere werk-privébalans en kan de impact van "leisure sickness" verminderen.

Vaker en korter op vakantie

Bovendien kan het nuttig zijn om werknemers te stimuleren om vaker kortere vakanties te nemen in plaats van één lange vakantie. Dit kan helpen om het stressniveau gedurende het jaar beter te beheren. Uit onderzoek van HR-dienstverlener “SD Worx” gedaan onder ruim 4000 werkgevers en ruim 16.000 werknemers in zestien landen binnen de EU, waaronder Nederland, blijkt dat 52% van de Nederlandse werknemers 41% van de Nederlandse werkgevers positief staan tegenover onbeperkte vakantiedagen en ook flexibel zijn met het verlenen van vakantiedagen.

Conclusie

Ziekteverzuim tijdens vakantie is vaak een signaal van onderliggende stress en werkdruk. In plaats van dit te zien als een probleem op zich, moet u het beschouwen als een kans om uw werkomgeving te verbeteren. Door proactief stressmanagement, open communicatie en het aanbieden van ondersteunende programma’s, kunt u niet alleen ziekteverzuim tijdens vakanties verminderen, maar ook de algehele werktevredenheid en gezondheid van uw werknemers verbeteren. Het is belangrijk om nu actie te ondernemen. Begin met het implementeren van programma’s stressmanagement en creëer een werkcultuur waarin gezondheid en welzijn centraal staan. 

Takeaways

• Ziekteverzuim tijdens vakantie kan het gevolg zijn van "leisure sickness," waarbij werknemers juist ziek worden wanneer ze eindelijk tot rust komen na een periode van intense stress. Dit is een signaal dat er mogelijk sprake is van langdurige werkdruk en een verstoorde werk-privébalans.
• Door ruim voor de vakantieperiode werkdruk te monitoren en stressreducerende activiteiten aan te bieden, kunt u voorkomen dat werknemers in een situatie van "leisure sickness" terechtkomen.
• Zorg voor een werkomgeving waarin werknemers zich veilig voelen om stress en werkdruk te bespreken. Vroegtijdige signalering van overbelasting kan helpen om ziekteverzuim tijdens vakanties te voorkomen.
• Leidinggevenden spelen een cruciale rol in het herkennen van stresssignalen bij hun teamleden. Door hen te trainen, kunnen zij beter ondersteuning bieden en ziekteverzuim tijdens vakanties helpen voorkomen.
• Zet programma’s op die gericht zijn op een gezonde levensstijl, zoals workshops over voeding, slaap, en mindfulness. Dit helpt werknemers beter om te gaan met stress en verkleint de kans op ziekteverzuim tijdens vakantie.
• Overweeg flexibele vakantieplanning zodat werknemers hun vakantiedagen strategisch kunnen inzetten wanneer ze merken dat ze overbelast raken. Dit kan helpen om stress op te vangen en ziekteverzuim te voorkomen.