Hoe pakt u stijgend ziekteverzuim in de winter aan?

Griep is de voornaamste oorzaak van ziekteverzuim in Nederland. Jaarlijks krijgt 10% van de volwassenen en 30% van de kinderen tijdens het winterseizoen de griep. Dit verhoogt het ziekteverzuim in uw organisatie gedurende deze maanden. In dit artikel bespreken we de redenen waarom uw medewerker vatbaarder is voor griep of verkoudheid in de winter. Tevens geven we u tips om ziekteverzuim in uw organisatie te verminderen.

Waarom stijgt ziekteverzuim in de winter?

Snotteren, hoesten, niezen en moeheid: iedereen kent deze klachten in de herfst- en wintermaanden. Gemiddeld gezien steekt een persoon anderhalf tot drie andere personen aan. “Het heerst”, zeggen we dan, en dat klopt.

We spreken van een griepepidemie als er in twee weken tijd meer dan 51 mensen per 100.000 mensen zich bij de huisarts melden met griepachtige verschijnselen. Ook moet virologisch onderzoek aantonen dat het griepvirus zich in neus- en keelmonsters bevindt.

De griepgolf begint meestal oktober en de piek ligt tussen december en februari en duurt gemiddeld 9 weken. In de winter van 2018 en 2019 duurde de epidemie zelfs 14 weken. Wat maakt de winter de periode van griep en verkoudheid?

Koude temperaturen

Griep wordt ook wel ‘influenza’ genoemd: dit stamt af van het Italiaans en betekent ‘invloed van de kou’. Eigenlijk is aan de hand van het weer de start van een griepgolf te voorspellen. Uit Zweeds onderzoek blijkt dat deze namelijk een week na de eerste vorstperiode lijkt te beginnen. Deze vorst gaat samen met een lage luchtvochtigheid.

Bij lage temperaturen zijn virussen actiever. Zij kunnen zich namelijk sneller verspreiden in koude en droge lucht. Sterker nog: griep komt niet voor in de zomer. Ook zien we dat griepvirussen zich in de zomer verplaatsen naar het zuidelijk halfrond, waar het op dat moment winter is.

Bij kou werkt de immuunreactie van onze neus minder goed, wat de kans op infectie vergroot. Daarnaast moet het lichaam alle zeilen bijzetten om warm te blijven, wat de weerstand vermindert.

Donkere dagen

Van alle vitamine D die het lichaam nodig heeft, komt 90% van zonlicht. Doordat in de herfst en het najaar de dagen korter zijn en de zon laag staat, kunnen we last krijgen van een vitamine D tekort. Vitamine D beschermt onder andere tegen infecties aan de luchtwegen, zoals griep en verkoudheid. Door een tekort zijn we dus vatbaarder voor deze ziekten.

Daarnaast kunnen de donkere dagen het dag- en nachtritme van het lichaam verstoren. Onze biologische klok is van slag. Bij kortere dagen wordt er bij sommige mensen bijvoorbeeld meer melatonine aangemaakt, waardoor zij zich eerder slaperig voelen.

We spreken van een winterdepressie als er sprake is van onder andere extreme vermoeidheid en slaperigheid, neerslachtigheid en lusteloosheid. In Nederland hebben 40.000 mensen jaarlijks last van winterdepressie, waarvan een gedeelte leidt tot ziekteverzuim.

Meer binnen

Gedurende de herfst- en wintermaanden besteden we meer tijd binnenshuis. We ventileren de ruimten minder goed en zitten met zijn allen dichter op elkaar. Zeker op plaatsen waar veel mensen samenkomen, zoals in het openbaar vervoer, op school of op het werk is er extra kans om besmet te raken.

77% van de mensen die geïnfecteerd zijn heeft geen of weinig symptomen, maar kan het virus wel overdragen. Een dag voordat uw medewerker klachten krijgt, kan hij of zij collega’s al besmetten. Zowel griep- als verkoudheidsvirussen zitten in snot, slijm en speeksel. Kleine druppeltjes kunnen zich verspreiden door praten, hoesten en niezen, maar ook door het aanraken van voorwerpen met de handen. De besmettelijkheid duurt tot 5 dagen na het krijgen van symptomen. Genoeg tijd dus om over te slaan op andere medewerkers.

Meer stress

December is de maand van de feestdagen en tevens de maand die de meeste stress met zich meebrengt. We hebben het druk: familiebezoeken, koken voor naasten, cadeaus zoeken, surprises en gedichten maken. Er moet veel gebeuren in een korte tijd. Het is een periode van sociale verwachtingen en oplaaiende familieconflicten. Niet voor niks volgen ook de meeste echtscheidingen in deze periode.

Stress is een aanslag op het immuunsysteem. Bij stress komt stresshormoon cortisol vrij, wat zorgt voor energie. Die energie wordt beknibbeld op de rest van ons lichaam, zoals ons immuunsysteem en worden we kwetsbaarder voor ziektes.

Hoe u ziekteverzuim in het najaar kunt verminderen

U kunt in uw organisatie het ziekteverzuimpercentage van uw medewerkers als gevolg van seizoensgriep of verkoudheid omlaag brengen met de volgende maatregelen:

De griepprik

De meest effectieve manier om te beschermen tegen griep is de griepprik. De Wereldgezondheidsorganisatie raadt deze in ieder geval aan de volgende groepen mensen aan:

• Zwangere vrouwen
• Kinderen tussen de 6 maanden en 5 jaar
• Personen boven de 65 jaar
• Personen met chronische aandoeningen
• Personen die in de zorg werkzaam zijn

U kunt het uw personeel niet verplichten de griepprik te halen, maar u kunt uw medewerkers de griepprik wel aanbieden. U kunt regelen dat er gevaccineerd wordt op het werk en u de kosten op u neemt.

Voorlichting

Omdat het bijna te voorspellen is wanneer een griep epidemie uitbreekt, kunt u voorlichting organiseren over de griepprik en maatregelen die uw medewerkers kunnen nemen om de kans op seizoensziekte te verkleinen.

Zo kunt u ook uw personeel bewust maken van het feit dat vitamine D suppletie de kans op griep en verkoudheid vermindert. U kunt hen vragen goed de handen te wassen, te niezen of hoesten in de elleboog en zakdoekjes na gebruik meteen weg te gooien.

Voldoende licht en lucht

Uw medewerkers zien in de winter meestal weinig daglicht: als zij naar kantoor komen is het donker, net als wanneer zij weggaan. Daarbij zijn medewerkers productiever als er goede verlichting is. U kunt zorgen voor goede verlichting op de werkvloer en uw medewerkers dichter in de buurt van ramen te laten werken. U kunt medewerkers die hier last van hebben, ook wijzen op het feit dat mensen met winterdepressie vaak ook gebaat zijn bij lichttherapie.

Daarnaast zorgt het ventileren van ruimtes voor dat de lucht waar virussen en bacteriën inzitten ververst wordt. Zeker in ruimtes waar personeel dicht op elkaar werkt is dit van belang. Daarnaast maakt buitenlucht gezonder, dus stimuleer uw medewerkers een frisse neus te halen en een pauze wandeling te maken. Zeker de natuur ingaan heeft aanzienlijke gezondheidsvoordelen.

Het belangrijkste: houd uw medewerkers vitaal

Het belangrijkste wat u kunt doen om ziekteverzuim in de winter tegen te gaan is uw medewerkers het hele jaar door gezond en vitaal houden. Vitale medewerkers hebben een betere weerstand en zijn beter bestand tegen virussen en infecties. Een HR-beleid gericht op preventie is dan ook de beste manier om kosten, productieverlies en omzetverlies als gevolg van ziekteverzuim te voorkomen. Hiermee kan een arbodienstverlener u helpen. De arbodienst kan de huidige staat van de gezondheid van uw medewerkers in kaart te brengen, knelpunten op te zoeken en oplossingen aan te dragen voor het krijgen en behouden van een gezond team.

Arbo Concern kan u van dienst zijn met bijvoorbeeld een risico inventarisatie & evaluatie, preventief medische onderzoeken en de Workability Index. Wij helpen u met uw personeel bewust maken van het feit dat weerstand begint met een gezonde leefstijl. We adviseren u graag hoe we uw personeel aan hun leefstijl kunnen laten werken, bieden oplossingen op maat en we kunnen uw verzuimbegeleiding uit handen nemen.