Wat zijn de gevolgen van ziekteverzuim voor de werkgever?

03/12/2022 Verzuim
Wat zijn de gevolgen van ziekteverzuim voor de werkgever?

Ziekteverzuim en de gevolgen ervan blijven voor de werkgever een hoofdpijndossier. Zeker als u naar de verzuimcijfers kijkt. Ondanks dat het gemiddelde ziekteverzuim gedaald is volgens het CBS is het ziekteverzuim voor middelgrote en grote bedrijven juist gestegen. Met respectievelijk 0,3 procentpunt en 0,6 procentpunt. Voor middelgrote bedrijven kwam het verzuim uit op 4,5 procent. Voor grote bedrijven kwam het ziekteverzuim uit op 5,7 procent. In het eerste kwartaal van 2022 was het algehele ziekteverzuim nog 6,3 %. In het derde kwartaal was dit gedaald naar 5%. 

Een zieke werknemer: wat komt erbij kijken?

Als een van uw werknemers ziek wordt dan hoopt u dat het van korte duur is en dat zijn ziekmelding geen noemenswaardige gevolgen heeft voor de productiviteit. Als het bij een of twee keer per jaar blijft en het is van korte duur dan hoeft het geen probleem te zijn. Wat als de werknemer langdurig of regelmatig ziek is: wat komt er bij kijken?

 

Loonbetaling, vervanging en re-integratie

Als u een zieke werknemer heeft dan moet u een aantal zaken regelen. Zijn loonbetaling moet worden gecontinueerd. Als hij langere tijd ziek is dan moet u voor vervanging zorgen. Tegelijkertijd moet u op termijn met zijn re-integratie starten. Er komt heel wat bij kijken als een van uw werknemers zich ziek meldt. 
De gevolgen van ziekteverzuim voor de werkgever kunnen in de papieren lopen. U bent gebonden aan allerlei wetgeving en procedures om een zieke werknemer zo goed mogelijk te begeleiden. Langdurig verzuim kan grote impact op de bedrijfsvoering hebben. De productie wordt negatief beinvloedt. Als het ziekteverzuim toeneemt en uw bedrijf krijgt te maken met toenemende krapte op de arbeidsmarkt dan kan ook de continuïteit ervan in het geding komen

 

Burn out 

Soms verkijken werkgevers zich op de gevolgen van ziekteverzuim. Als uw bedrijf veel jonge werknemers heeft die volop in de bloei van hun leven staan lijkt de kans op langdurig ziekteverzuim misschien klein. In de praktijk ligt dit meer genuanceerd. Een burn-out bijvoorbeeld komt voor bij zowel jonge als oudere werknemers. De laatste jaren is er voor deze beroepsziekte meer aandacht temeer omdat de gevolgen van een burn-out erom vragen. Gemiddeld hebben werknemers met een burn-out 7 tot 8 maanden nodig om te herstellen.

Loondoorbetaling als gevolg voor de werkgever 

Meldt een werknemer zich ziek dan betekent dat u als werkgever verplicht bent om in iedere geval de eerste 104 weken het loon door te betalen. De wet eist in ieder geval dat de werknemer het eerste jaar minimaal 70% van zijn laatst verdiende loon krijgt doorbetaald. Dit loon mag niet onder het wettelijk verplicht minimumloon uit komen. In het tweede jaar is dat niet vereist. Er bestaat een risico dat u langer dan twee jaar het loon moet doorbetalen. Als het UWV vindt dat u als werkgever niet genoeg heeft gedaan aan de re-integratie van uw zieke werknemer dan kunt u hier boven op een loonsanctie krijgen. Dat kan betekenen dat u nog een jaar het loon moet doorbetalen. 
 

Loondoorbetaling cao

In veel cao’s is afgesproken dat een zieke werknemer in zijn eerste ziektejaar geen 70% maar 100% van zijn laatst verdiende loon ontvangt en in het tweede jaar 70%. Voor de horeca bijvoorbeeld is afgesproken dat in het eerste jaar 95% van het laatste verdiende loon wordt doorbetaald en in het tweede jaar 75%. In cao’s worden meer afspraken gemaakt  over zieke werknemers die u als werkgever direkt in de portemonnee kunnen treffen. Zo is in veel cao’s afgesproken dat werkgevers verplicht zijn om een aanvullende arbeidsongeschiktheidsverzekering af te sluiten

Vervanging in verband met ziekteverzuim

Als een werknemer langer ziek is dan de gebruikelijke paar dagen per jaar dan zult u moeten zoeken naar tijdelijke vervanging. In de eerste weken kunt nog kijken of een deel van zijn taken door collega’s kunnen worden overgenomen. Als uw werknemer langer ziek is het niet haalbaar om hiermee te volstaan. De werkdruk wordt gewoonweg te hoog voor de andere werknemers die een deel van de taken moeten overnemen. U zult snel moeten uitkijken naar een uitzendkracht of oproepkracht. Misschien kiest u ervoor zelf een nieuwe werknemer aan te nemen.  

Vervanging betekent naast het doorbetalen van loon:

  • vervangingskosten; 
  • productie- en/of omzetverlies;
  • inwerktijd vervanger.

Een vervanger vinden voor uw ziek werknemer is een kostbare zaak. De hoogte van de kosten maar ook het vinden van een gelijkwaardige vervanger is deels afhankelijk van de functie. Als de zieke werknemer een functie heeft die veel inhoudelijke kennis van een product of dienst vergt dan zal vervanging wellicht moeilijker worden dan voor een meer algemene functie. Bijkomend is de actualiteit. De haast ongekende krapte op de arbeidsmarkt zal betekenen dat het vinden van een gelijkwaardige vervanger langer zal duren. Maar ook zal er misschien een hoger loon moeten worden betaald.

Re-integratie

Als uw werknemer ziek blijft en niet duidelijk is wanneer hij weer geheel hersteld is verplicht de wet u als werkgever een re-integratietraject te starten samen met uw zieke werknemer. U krijgt daarnaast met de volgende partijen te maken:

  • bedrijfsarts of arbodienst
  • UWV 
  • re-integratie bureau 

Het doel is om samen met alle partijen te zorgen dat uw zieke werknemer weer aan het werk kan. Uiteraard moet hij er zelf ook zijn best voor doen.

Als uw zieke werknemer in overleg met de arbodienst of bedrijfsarts langzaam aan het werk kan hervatten dan bent u als werkgever aan zet. U moet uw beste beentje voorzetten om uw werknemer weer aan het werk te krijgen. Kan hij niet terug naar zijn oude functie dan zorgt u voor een andere functie binnen uw bedrijf. Als dat niet lukt moet u samen met uw werknemer uitkijken naar een functie elders. 

Luister goed naar uw werknemer als hij met een voorstel komt voor een andere functie. Of  deze binnen of buiten het bedrijf is dat maakt niet uit. U kunt zijn voorstellen alleen afwijzen als daar dringende reden voor zijn. Het UWV beoordeelt na de twee jaar waarin uw werknemer niet geheel arbeidsgeschikt is of u genoeg heeft gedaan aan zijn re-integratie. Het UWV kan een loonsanctie toepassen als blijkt dat u te weinig uw best heeft gedaan. Het is belangrijk om vanaf het begin een inhoudelijk en volledig re-integratieverslag bij te houden.

 

Arbodienst of bedrijfsarts 

U bent verplicht een bedrijfsarts of een arbodienst in te schakelen volgens de Arbowet als een werknemer zich ziek meldt. U moet in ieder geval rekening houden met de volgende stappen:

  • ziekmelding
  • inschakelen bedrijfsarts/arbodienst
  • probleemanalyse
  • plan van aanpak

Als uw werknemer zich ziek meldt dan geeft u dat direkt door aan de arbodienst of bedrijfsarts. Als uw werknemer bijna 6 weken ziek is dan wordt hij uitgenodigd voor een gesprek met de arbodienst of bedrijfsarts. De bedrijfsarts maakt hierna een probleemanalyse gemaakt. Wat kan uw werknemer nog wel en wat kan hij niet meer gezien zijn gezondheidsklachten. Als uit de probleemanalyse duidelijk is geworden waar de schoen wringt dan wordt in gemeenschappelijk overleg een plan van aanpak gemaakt. In het plan van aanpak komen te staan:

  • welke acties moeten worden ondernomen;
  • door wie en wanneer;
  • wie de casemanager is.

U bent als werkgever verantwoordelijk voor de re-integratie van uw zieke werknemer. Regelmatig contact met de bedrijfsarts of arbodienst is belangrijk om op de hoogte van de vorderingen te blijven. De bedrijfsarts of arbodienst geven adviezen maar u bent verantwoordelijk voor de keuzes die u maakt in de re-integratie. Als blijkt dat u ondanks de adviezen van de bedrijfsarts of arbodienst niet genoeg heeft gedaan aan de re-integratie kan het UWV een loonsanctie toepassen. 

WIA

Als uw zieke werknemer langer dan twee jaar ziek is dan bestaat de mogelijkheid dat hij in de WIA terecht komt. Uw werknemers zijn verplicht verzekerd voor de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen(WIA). Als een werknemer langer dan twee jaar ziek is kan hij een WIA uitkering krijgen. Het UWV voert de WIA uit maar u als werkgever betaalt de kosten hiervoor. U betaalt namelijk een WIA-premie hiervoor. De WIA omvat twee regelingen. 

  • WGA(Werkhervatting gedeeltelijk arbeidsongeschikten) 
  • IVA(Inkomensvoorziening volledig arbeidsongeschikten)

WGA is voor werknemers die tussen de 35% en 85% arbeidsongeschikt zijn. Ook voor werknemers die voor meer dan 80% arbeidsongeschikt zijn maar waar nog wel uitzicht op herstel is.

IVA is voor werknemers die duurzaam arbeidsongeschikt zijn en waarbij geen uitzicht is op herstel op afzienbare termijn. 

 

Werkgever kind van de rekening

Wat zijn de gevolgen van ziekteverzuim voor de werkgever als zieke werknemers in de WIA terecht komen? Als werkgever betaalt u de rekening. Meer zieke werknemers die een WIA/WGA uitkering aanvragen betekent een hogere gedifferentieerde WGA premie. Als u zich heeft verzekerd tegen dit risico en bent u Eigenrisicodrager WGA) dan zal uw verzekeraar de schadelast aan u doorberekenen. De premies zullen flink verhoogd worden. Uw belang is dus dat uw zieke werknemer zo snel als mogelijk de WGA verlaat. Arboconcern kan met haar resultaatgerichte aanpak hierbij helpen. Zij helpt u de status van uw zieke werknemer actief te monitoren. Als de belastbaarheid van uw zieke werknemer verandert en daarmee het percentage loonverlies, dan kan dat leiden tot het verlaten van de WGA door uw werknemer.

Welke gevolgen heeft een hoog verzuimpercentage?

Ziekteverzuim heeft gevolgen voor uw bedrijf. Ziekteverzuim heeft invloed op de prestaties en de productie. Een hoog verzuimpercentage kan onomkeerbare gevolgen hebben voor de continuïteit binnen uw bedrijf. Een hoog percentage aan ziekteverzuim zal u ook voor een grotere uitdaging stellen als het gaat om het werven van talent en het behouden ervan.

Bedrijfscontinuïteit

Ziekteverzuim heeft onmiskenbaar invloed op de continuïteit binnen uw bedrijf. Als de productie lager wordt omdat een werknemer ziek is valt dat misschien nog op te vangen door zijn taken te verdelen onder zijn collega’s. Is er sprake van een hoog verzuimpercentage dan kan dat onomkeerbare gevolgen hebben voor uw bedrijfscontinuïteit als u niet op tijd reageert. TNO becijferde in haar tweejaarlijkse uitgave van de Arbobalans(2020) dat het Nederlandse bedrijfsleven alleen aan ziekteverzuim meer dan 13 miljard euro’s kwijt is. Hier zijn niet de kosten voor vervanging van de zieke werknemers, re-integratiekosten, verzuimbegeleiding enz. meegerekend. Bekend is dat bij ziekteverzuim u 2,5 keer meer moet neerleggen dan bij een gezonde werknemer.

Verzuim onder controle houden

Uit de bovenstaande overwegingen lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat ziekteverzuim onder controle moet worden gehouden. De gevolgen van ziekteverzuim voor de werkgever en zijn bedrijf zijn aanzienlijk. 

RI&E

Hoe houd u het ziekteverzuim onder controle binnen uw bedrijf of organisatie? De wet verplicht u in ieder geval een Risico inventarisatie en evaluatie(RI&E) uit te voeren. De RI&E moet altijd actueel zijn. Daarom moet deze periodiek worden uitgevoerd. Zeker als er sprake is veranderingen zijn doorgevoerd in de werkprocessen bijvoorbeeld. Een nieuwe analyse van nieuwe mogelijke risico’s kan helpen ziekteverzuim te voorkomen en te minimaliseren. Het inzetten van kerndeskundigen zoals verplicht is in de Arbowet kan helpen een betere analyse te maken. Een gecertificeerde arbodienst kan u hierbij helpen. Zowel bij de analyse als het leveren van kerndeskundigen. Met de informatie die u verkrijgt na de RI&E kunt u beter inspelen op mogelijke risico's en een effectiever beleid voeren dat helpt ziekteverzuim te minimaliseren.

PMO/PAGO

Een ander instrument om verzuim onder controle te houden is het uitvoeren van periodieke onderzoeken naar de gezondheid van uw werknemers. Met een Preventief Medisch Onderzoek(PMO) breng je de algemene gezondheid, de mentale gesteldheid en de leefstijl van uw werknemers in kaart. Een PMO wordt als startpunt gezien van het inventariseren van gezondheidsrisico’s. Daarnaast kan met een Periodiek Arbeids Gezondheidskundig Onderzoek(PAGO) gekeken worden naar risico’s voor de gezondheid van uw werknemers die gerelateerd zijn aan het werk wat zij doen. 

De gevolgen van ziekteverzuim voor de werkgever naast het minimaliseren van risico’s een kwestie van het vitaliteit van werknemers. U kunt hiervoor ook coaches of een bedrijfspsycholoog inschakelen. Zij kunnen adviseren hoe te voorkomen dat werknemers zichzelf opbranden vanwege geen goede balans tussen werk en privé of omdat ze te veel overwerken. Actueel is nu de krapte op de arbeidsmarkt waarbij de werkdruk gemiddeld al een stuk hoger ligt dan in voorgaande jaren. 

Vitaal  houden van werknemers heeft als resultaat minder ziekteverzuim 

Conclusie

Ziekteverzuim en de gevolgen van ziekteverzuim zijn voor de werkgever een hoofdpijndossier. Het ziekteverzuim is over de hele linie ten opzichte van het eerste kwartaal van 2022 weliswaar gedaald maar voor middelgrote en grote bedrijven juist gestegen. Verzuim betekent voor de werkgever veel procedures en verplichtingen. Werkgevers moeten de eerste 104 weken loon doorbetalen aan zieke werknemers. Daarna blijft een werkgever financieel verantwoordelijk voor zijn (ex)werknemer als deze in de WGA terecht komt. Een werkgever moet op tijd voor vervanging zorgen. Tegelijkertijd moet aandacht blijven houden voor de zieke werknemer en zijn re-integratie. Een gecertificeerde arbodienst kan een werkgever ontzorgen op dit vlak. De gevolgen van ziekteverzuim en zeker hoog verzuim kunnen onomkeerbare gevolgen hebben voor de continuïteit van het bedrijf of organisatie. 

Belangrijk is om instrumenten als RI&E en PMO/PAGO in te zetten om het tij te keren of hoog verzuim onder controle te houden. Vitaal houden van werknemers staat centraal.

Misschien ook interessant

Voorkomen van verzuim: De rol van werkgevers en werknemers in het voorkomen van ziekteverzuim
Voorkomen van verzuim wint in alle sectoren van onze economie en bestuur aan belang. Het verzuimpercentage bereikte in 2022 een record van 8,8% binnen de zorgsector. Het was het hoogste verzuimpercentage in 20 jaar. Het ziekteverzuim is in 2023 afgenomen maar blijft een belangrijk aandachtspunt gezien de gevolgen van de vergrijzing en de daarmee gepaard gaande druk op de arbeidsmarkt. Hoog tijd om de rol van zowel werkgevers als werknemers onder de loep te nemen als het gaat om het voorkomen van ziekteverzuim. We onderzoeken daarbij hoe het staat met ziekteverzuim in Nederland. We kijken naar wat in de Arbeidsomstandighedenwet is vastgelegd over de rollen van werkgevers en werknemers in het voorkomen van ziekteverzuim, waarbij we kijken naar hoe werkgevers en werknemers het beste ziekteverzuim kunnen voorkomen.
Verzuimmanagement op maat: Aanpassing van verzuimbeleid op basis van bedrijfsbehoeften
We zitten midden in het griepseizoen en kortlopend ziekteverzuim is nu wat aandacht vraagt. Ziekteverzuim in het algemeen vraagt om goed verzuimmanagement, waar een op maat gemaakt verzuimbeleid essentieel is voor het succes van uw bedrijf. In deze blog bespreken we gedetailleerd het nut van verzuimmanagement op maat en hoe u uw verzuimbeleid effectief kunt aanpassen aan de unieke uitdagingen en behoeften van uw bedrijf of organisatie, verrijkt met praktische voorbeelden.
Is een RI&E verplicht? Alles wat werkgevers moeten weten over de RI&E-plicht
RTL-nieuws meldt in een artikel van 30 september 2023 dat Nederlandse militairen hersenschuddingen oplopen tijdens oefeningen met explosieven. Jarenlang weet defensie van dit probleem, maar toch blijft het gebeuren. Defensie heeft net als elke andere werkgever een zorgplicht voor haar personeel. Artikel 3.1 van de Arbowet is helder over de zorgplicht van werkgevers. Artikel 5 van de Arbowet legt zowel defensie als u als werkgever een RI&E-plicht op. De arbeidsomstandigheden binnen uw bedrijf of organisatie kunnen niet geoptimaliseerd worden als u geen zicht heeft op de risico’s voor werknemers en leidinggevenden op uw werkvloer. De Arbowet verplicht u dan ook om een risico-inventarisatie en -evaluatie op te stellen. In deze blog gaan we samen kijken in welke gevallen een RI&E verplicht is, en wat werkgevers moeten weten over deze RI&E-plicht.