Stress op of over het werk is beroepsziekte nummer 1 volgens AD. Werkgerelateerde psychische klachten veroorzaken ongeveer een derde van het ziekteverzuim. Jaarlijks lopen meer dan een miljoen mensen het risico op een burn-out of andere werkgerelateerde klachten. Werkstress is dus een belangrijke factor wanneer u ziekteverzuim wilt beheersen. Wat zijn de precieze gevolgen van werkstress en hoe kunnen we werkstress verminderen en terugdringen? In dit artikel gaan we verder in op de uitdagingen bij het beheersen van werkstress in uw bedrijf.

Werkstress leidt tot ziekteverzuim

Volgens TNO kost ziekteverzuim Nederlandse werkgevers jaarlijks 13 miljard euro. Een belangrijke oorzaak voor ziekteverzuim is werkgerelateerde stress, oftewel werkstress. Uit de factsheet die TNO publiceerde eind 2020 werd bijvoorbeeld duidelijk dat de kosten van werkstress gerelateerd verzuim zijn opgelopen tot 3,1 miljard euro per jaar. In 2019 gaf 47% van de werkgevers aan dat werkstress een groot risico is, en gaf 35% van de werknemers aan dat werkstress de reden was voor hun verzuim. Dit laat zien dat werkstress een belangrijke reden voor ziekteverzuim en uitval is. Maar hoe wordt werkstress precies gedefinieerd, wat voor gevolgen heeft het en hoe kunt u werkstress verminderen en terugdringen? 

Wat is werkstress?

Kort gezegd is werkstress: stress op de werkvloer of door het werk. Nu is het normaal om af en toe werkstress te hebben en kan een beetje stress ook motiverend werken, maar het wordt een probleem wanneer een werknemer over een langere periode te veel werkstress ervaart. Er zijn verschillende factoren die de werkstress beïnvloeden, bijvoorbeeld een te hoge of lage werkdruk, of de functie wel past bij de werknemer, en te strakke deadlines. Naast problemen die met werk te maken hebben kan werkstress ook vergroot worden door privé omstandigheden, bijvoorbeeld wanneer uw werknemer in een rouwproces zit. Er volgt vaak door een combinatie van belasting in het privé leven met een hoge belasting op de werkvloer een een scala aan klachten voor uw werknemer. Dit leidt dan dikwijls tot ziekmelding en heeft dus een groot effect op de productiviteit van uw bedrijf. Werkstress verminderen en terugdringen moet daarom een focus zijn binnen elk ziekteverzuimbeleid.

Burn-out

Burn-out is een erg negatief gevolg van werkstress en leidt gemiddeld tot 290 dagen verzuim. In 2019 had 1,3 miljoen mensen burn-outklachten volgens TNO, oftewel 17% van de werknemers. Burn-out veroorzaakt een scala aan klachten voor de werknemer zoals hartkloppingen, buikproblemen, slecht slapen, geheugenproblemen, concentratieproblemen, angst en paniekklachten. Uw werknemers worden minder productief en kunnen langdurig uitvallen.

Hoe kunt u werkstress verminderen en terugdringen?

Al met al is werkstress en daarbij burn-out dus een belangrijke oorzaak voor ziekteverzuim en hoge kosten voor een bedrijf. Het is dus ontzettend belangrijk om inzicht te krijgen in de hoeveelheid werkstress die uw werknemers ervaren en waar de risicofactoren liggen. Door de oorzaken te onderzoeken en te signaleren kunt u werken aan het verminderen en terugdringen van de werkstress en daarbij het ziekteverzuim.

Werkdruk als oorzaak van werkstress

1 op de drie werknemers heeft last van een te hoge werkdruk. Dit betekent dat de balans tussen de werkbelasting en de belastbaarheid van de werknemer is verstoord. Werkdruk is een grote oorzaak voor werkstress, en dus eventueel ziekteverzuim of burn-out. Naast de hoge hoeveelheid stress kan uw werknemer ook gedemotiveerd raken en minder kwalitatief werk leveren. De termen werkdruk en werkstress worden vaak door elkaar gebruikt maar hebben een duidelijk verschil. Werkdruk heeft betrekking op de taakeisen binnen het werk van uw werknemer. En wanneer uw werknemer langdurig te maken heeft met werkdruk, dan leidt dit tot werkstress. Er zijn kwalitatieve en kwantitatieve factoren met betrekking op de werkdruk:

• De moeilijkheidsgraad en emotionele belasting van het werk
• Werktempo en de omvang van het werk

Oorzaken van werkdruk

Er zijn verschillende risicofactoren die de werkdruk kunnen verhogen. Deze zijn op te delen in inhoud van het werk, omstandigheden op de werkvloer en persoonlijke omstandigheden. U kunt werkstress verminderen en terugdringen door de risico’s van de soorten werkdruk te kennen:

• Inhoud van het werk:
  • Uw werknemer krijgt te weinig tijd om hun werk uit te voeren
  • Werk sluit niet aan op de competenties van uw werknemer
  • Uw werknemer heeft te maken met (te) zware verantwoordelijkheden
  • De situatie op werk is hectisch
  • Uw werknemer heeft te weinig autonomie als het gaat om werk, wat betekent dat ze te weinig inspraak hebben bij de uitvoering van hun werk
  • Uw werknemer ervaart onduidelijkheid als het gaat om de verwachtingen
• Omstandigheden op de werkvloer:
  • Er is onduidelijkheid over het toekomstperspectief van de functie van uw werknemer
  • Conflicten, tussen werknemers of tussen werknemer en leidinggevende. Hieronder vallen ook intimidatie, pesten of discriminatie
  • Te weinig rustmomenten en pauzes
  • Uw werknemer kan moeilijk of geen verlof opnemen
• Persoonlijke omstandigheden:
  • De persoonlijkheid van uw werknemer: perfectionistisch, vindt het moeilijk om nee te zeggen en is erg loyaal en toegewijd
  • Er spelen privé problemen zoals rouw of een scheiding

Signaleren van werkstress en werkdruk

Het is belangrijk om tijdig de tekenen van een te hoge werkdruk en dus werkstress op te merken bij uw werknemers. Als leidinggevende kunt u daar ook een rol in spelen door het vroegtijdig signaleren van werkstress. Het is belangrijk om goed inzicht te hebben in uw team, hun persoonlijkheden en of ze eventueel symptomen van (te veel) werkstress vertonen. Door uw werknemers goed te leren kennen ontdekt u wie er veel aan kan en wie juist wat minder goed tegen stress kan, bijvoorbeeld door hun karakter. Er kunnen ook trainingen worden gevolgd in het beter leren herkennen van te hoge werkstress met als doel werkstress verminderen en terugdringen. Indien u de volgende symptomen herkent bij uw werknemers kan het een teken zijn dat uw werknemer een te hoge werkstress ervaart:

• Denkfouten
• Overzicht verliezen
• Paniekaanvalletjes
• Minder sociale betrokkenheid
• Stemmingswisselingen
• Geheugenverlies

Arbowet over werkdruk

Het is wettelijk vastgesteld dat u als werkgever ervoor moet zorgen dat de psychosociale arbeidsbelasting op het werk niet te hoog wordt voor uw werknemers. Dit kan komen door te hoge werkdruk, maar ook door agressie, intimidatie en seksuele intimidatie op het werk. Een aantal van de verplichtingen:

• Het risico van te hoge werkdruk in kaart brengen, te hoge werkdruk voorkomen
• Een plan van aanpak opstellen en uitvoeren wanneer het toch te hoog is
• Advies moet komen van uw werknemers, zij kennen de arbeidsomstandigheden immers het beste. Samen kunt u maatregelen bespreken om de situatie te verbeteren

Werkstress terugdringen

Meer autonomie over het werk

De meest getroffen maatregel tegen werkstress is het geven van meer autonomie aan de werknemers. Dit betekent dat de werknemer meer vrijheid krijgt om hun tijd in te delen en mee te spreken over het werk en de uitvoering ervan. Volgens TNO gaf in 2019, 67% van de werkgevers meer autonomie aan hun werknemers. Meer autonomie stimuleert het werkplezier en zorgt ervoor dat werknemers onbelemmerd en ongedwongen hun werk kunnen doen. Toch vond 40% van de werknemers volgens het onderzoek dat er meer maatregelen moeten worden getroffen om werkstress te verminderen en terug te dringen.

Werksfeer verbeteren

De risicofactoren van werkstress hebben veelal te maken met gebeurtenissen op de werkvloer. Bij conflicten is het bijvoorbeeld belangrijk snel te handelen voor het escaleert, en het gesprek aan te gaan. U kunt de werksfeer verbeteren en werkstress laten afnemen door positief te communiceren en complimenten en erkenning te geven aan uw werknemers. Door een ruimte te creëren waarin ze creatief en open kunnen zijn en dit ook gewaardeerd wordt, hebben uw werknemers meer plezier in het werk. Een goede werksfeer betekent dat er op een prettige, professionele en fatsoenlijke manier met elkaar wordt omgegaan. Let er ook op dat uw team niet onderbezet is. 

Steun aan uw werknemers

Gebeurtenissen, positief of negatief, in het persoonlijke leven van uw werknemer kunnen de werkstress verhogen. Door het gesprek aan te gaan en steun te geven kunt u samen afspreken hoe u werkstress kunt verminderen en terugdringen. Indien u het gevoel heeft niet de juiste steun te kunnen geven aan uw werknemer kunt u ervoor kiezen een professional erbij te betrekken zoals een bedrijfsarts of een bedrijfspsycholoog. 

Takeaways

• Werkstress kan burn-out en ziekteverzuim veroorzaken en kost Nederlandse bedrijven jaarlijks veel geld.
• Werkdruk is een belangrijke aanleiding voor werkstress. 
• Werkstress op tijd signaleren is niet alleen belangrijk voor de productiviteit van uw bedrijf, het is ook wettelijk verplicht dit aan te pakken.
• Werkstress verminderen en terugdringen kan door meer autonomie te geven aan uw werknemer, de werksfeer te verbeteren en steun aan uw werknemer te geven

Een arbodienst kan samen met u een beleid opzetten dat preventief werkt op burn-out door werkstress. Met inzicht in de stand van zaken als het gaat om werkstress kunnen maatregelen worden toegepast om dit te verlagen. Arbo Concern adviseert u graag hierbij, met als doel een effectief preventiebeleid op te zetten. Wij bieden diensten aan zoals een Preventief Medisch Onderzoek (PMO) en de inzet van vertrouwenspersonen om werkstress bespreekbaar te maken en te verminderen. Neem vrijblijvend contact met ons om meer te horen over onze diensten!